Lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội

TMO - Trước tác động của tình hình thiên tai phức tạp, tỉnh Lào Cai chủ động lồng ghép công tác phòng, chống, ứng phó với thiên tai vào các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng kết cấu hạ tầng và các khu dân cư trên địa bàn tỉnh.

Lào Cai chịu tác động của 19/22 loại hình thiên tai như áp thấp nhiệt đới, lốc, sét, mưa lớn, lũ, lũ quét, ngập lụt, sạt lở đất, nắng nóng, hạn hán, rét hại, mưa đá, sương muối,... Ước tổng giá trị thiệt hại về kinh tế năm 2022 do thiên tai gây ra trên địa bàn tỉnh là gần 126 tỷ đồng. Kế hoạch thực hiện Chiến lược Quốc gia phòng, chống thiên tai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của tỉnh ban hành đặc biệt nhấn mạnh đến việc lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào các quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương.

Cụ thể, tỉnh đã và đang xây dựng quy hoạch phòng, chống thiên tai và thủy lợi, các quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành về phòng chống thiên tai, thủy lợi và các quy hoạch liên quan đến phòng, chống thiên tai gắn với quy hoạch sử dụng đất, phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội. Lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào các quy hoạch của tỉnh. Thực hiện kiểm tra, kiểm soát các quy định về bảo đảm yêu cầu phòng, chống thiên tai theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, xây dựng kế hoạch phòng, chống thiên tai theo quy định của pháp luật phù hợp với diễn biến thiên tai, trong đó bảo đảm phòng chống các loại hình thiên tai như lũ quét, sạt lở đất, sạt lở bờ sông, bờ suối... Ưu tiên bố trí nguồn chi ngân sách nhà nước và huy động nguồn lực ngoài ngân sách để triển khai thực hiện, gắn với việc tổ chức thực hiện các chỉ thị, nghị quyết, chiến lược, chương trình, kế hoạch, dự án, đề án của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, của tỉnh về phát triển kinh tế - xã hội.

Tỉnh Lào Cai yêu cầu các địa phương triển khai hiệu quả phương án phân vùng rủi ro đối với thiên tai trên địa bàn tỉnh. 

Quy hoạch tỉnh Lào Cai giai đoạn 2021- 2030 tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt đặc biệt chú trọng đến phương án phân vùng rủi ro đối với từng loại hình thiên tai trên địa bàn như: lũ quét, lũ bùn đá và trượt, sạt lở đất; động đất; rét đậm, rét hại; phòng chống cháy rừng. Quy hoạch tỉnh nhấn mạnh đến phương án chuẩn bị cơ sở hạ tầng, thiết bị kỹ thuật phòng chống thiên tai.

Trong đó, đối với phương án chuẩn bị cơ sở hạ tầng phòng chống thiên tai, tỉnh Lào Cai có 10 trạm Trạm Khí tượng Thủy văn và 12 điểm đo mưa được lắp đặt trên địa bàn các huyện, thành phố. Đầu tư xây dựng lắp đặt thêm các trạm quan trắc khí tượng thủy văn tự động để đáp ứng thông tin dự báo về diễn biến thời tiết, tình hình bão, áp thấp nhiệt đới, mưa, lũ và các hiện tượng khí tượng thủy văn nguy hiểm khác xảy ra ảnh hưởng tới địa phương, tới các cấp, các ngành và thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng phục vụ người dân phòng, tránh thiên tai.

Hệ thống công trình thủy lợi, kênh mương, ao hồ: Rà soát, sửa chữa, kiên cố hóa, nâng cấp, kiên cố các công trình thủy lợi, hồ chứa nước, kè chống sạt lở bờ sông, suối, phòng lũ lụt; Hệ thống điện lưới: Ngành điện tổ chức dự trữ vật tư kỹ thuật, nguồn tài chính sẵn sàng khắc phục, sửa chữa hạ tầng kỹ thuật điện, dây điện gặp sự cố, không đảm bảo an toàn do thiên tai. Từng bước ngầm hóa hệ thống đường dây điện, ưu tiên thực hiện ở khu vực đông dân cư. Chuẩn bị các địa điểm tránh trú tạm thời cho dân cư trong tình huống khẩn cấp do thiên tai (bão, lũ lụt …) gây ra: Kiên cố hóa các trường học, bệnh viện, trạm y tế xã, nhà văn hóa nhằm đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão. Xác định nhóm các công trình công có thể được huy động là nơi tránh trú tạm thời cho người dân khi có thiên tai xảy ra, gồm: công trình nhà văn hóa, các trường học, bệnh viện, trạm y tế xã, phường và các công trình có thể tạm trú khác. 

Thời gian tới, tỉnh Lào Cai chú trọng quản lý việc xây dựng nhà ở, các công trình hạ tầng, nhất là khu dân cư tập trung, các công trình giao thông. Khắc phục tình trạng xây dựng nhà ở, công trình tại khu vực có nguy cơ sạt lở, lấn chiếm lòng sông, suối, bạt sườn dốc để xây dựng công trình, nhà ở; khai thác trái phép tài nguyên, khoáng sản làm gia tăng rủi ro thiên tai. Triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn cho người dân tại các khu vực thường xuyên chịu tác động của thiên tai; thực hiện việc bố trí, sắp xếp lại dân cư tại các vùng thường xuyên xảy ra thiên tai, nhất là nơi có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất, sạt lở bờ sông gắn với xây dựng nông thôn mới.

Những nơi chưa thể di dời được cần lắp đặt hệ thống theo dõi, giám sát, cảnh báo để kịp thời sơ tán, di chuyển, giảm thiểu rủi ro khi xảy ra thiên tai, kết hợp với xây dựng công trình phòng, chống thiên tai. Hướng dẫn, hỗ trợ người dân xây dựng nhà ở bảo đảm phòng chống, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai, nhất là mưa đá, giông lốc; có chính sách phù hợp hỗ trợ hộ nghèo, hộ khó khăn xây dựng nhà ở bảo đảm an toàn phòng, chống thiên tai. Xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng thiết yếu kết hợp sơ tán dân tại những vùng thường xuyên xảy ra bão, lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất.

Theo dõi sát tình hình thiên tai, kịp thời đáp ứng yêu cầu ứng phó khẩn cấp, khắc phục hậu quả thiên tai Về nhà ở, tập trung triển khai thực hiện đồng bộ các chính sách an sinh xã hội, phúc lợi xã hội tại vùng bị thiên tai; trong đó chú trọng 21.547 nhà ở đơn sơ, 12.603 nhà ở thiếu kiên cố, 31.512 nhà ở bàn kiên cố chịu tác động mưa, bão, giông lốc, 41.378 chỗ ở kém an toàn, 1.215 chỗ ở phải di dời khẩn cấp; thực hiện hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo bị thiệt hại bởi thiên tai.

Triển khai đánh giá chỗ ở an toàn trên địa bàn toàn tỉnh nhằm nắm bắt được mức độ chống chịu trước thiên tai đối với nhà. Bố trí sắp xếp dân cư 1.039 hộ; triển khai thực hiện tốt các dự án sắp xếp dân cư tập trung; đồng thời rà soát các hộ dân cư phát sinh mới đang sinh sống trong khu vực thiên tai nguy hiểm để bố trí sắp xếp kịp thời đảm bảo an toàn thiên tai; quản lý chặt chẽ việc xây dựng nhà ở.

Tỉnh Lào Cai chủ động các phương án di dời dân cư vùng chịu ảnh hưởng của thiên tai, đảm bảo sản xuất nông nghiệp trước diễn biến khó lường của thời tiết... 

Về sản xuất nông nghiệp, dự phòng giống cây trồng, vật tư nông nghiệp đảm bảo sản xuất trước tác động tiêu cực của thiên tai. Bảo vệ cây trồng, vật nuôi trước thiên tai: 33.318 ha lúa, 32.494 ha ngô, 8.400 ha chè, 3.380 ha chuối, 2.200 ha dứa, 890 ha cây dược liệu, 2.300 ha thuỷ sản, 631.100 con gia súc, gia cầm các loại,...; nâng cao chất lượng khoán bảo vệ rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất: 277.748 ha, trồng rừng mới 3.000 ha, khoanh nuôi tái sinh rừng 3.373 ha, nâng tỷ lệ che phủ rừng lên 58,5% để phòng chống lũ ống, lũ quét, sạt lở đất.

Thực hiện hỗ trợ thiệt hại thiên tai đúng quy định; lồng ghép hoạt động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai với với hoạt động sản xuất nông nghiệp. Tiếp tục duy trì kết quả 62 xã nông thôn mới đã đạt được về phòng chống thiên tai. Trong năm 2023, hoàn thành việc xây dựng nông thôn mới 10 xã, nâng tổng số xã đạt tiểu chuẩn nông thôn mới lên 72/127 xã. Duy trì 100% số xã hoàn thành tiêu chí số 3 (trong đó có chỉ tiêu 3.2 về phòng chống thiên tai).

Về cơ sở hạ tầng tập trung sửa chữa, nâng cấp, hoàn thiện hệ thống hồ, đập bảo đảm chủ động phòng chống mưa, lũ theo mức thiết kế; bảo vệ 1.143 công trình thuỷ lợi, các cơ sở hạ tầng nông nghiệp, nông thôn trước thiên tai và 67 hồ, đập thuỷ điện. Thực hiện kiên cố hoá kênh mương 78,5%; tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 96,5%; hoàn thành quy trình vận hành, phương án bảo vệ, quy trình bảo trì của 100% các công trình thủy lợi.

Kiểm soát an toàn 14 hồ thải khai thác khoáng sản; hạn chế việc san lấp sông, suối; củng cố, nâng cấp bảo đảm an toàn đập, hồ chứa nước. Nâng cấp hệ thống trữ nước, tiêu thoát nước, phòng chống ngập úng do mưa lớn, lũ. Đầu tư khắc phục các vị trí đường giao thông gây cản trở thoát lũ để đảm bảo an toàn, không làm gia tăng rủi ro thiên tai. Xây dựng, sửa chữa, nâng cấp, kết hợp đa mục tiêu các trụ sở cơ quan, công trình công cộng như: Y tế, giáo dục, văn hóa thể thao, du lịch, nhà văn hoá cộng đồng thành nơi tránh trú khi xảy ra thiên tai.

Theo dõi sát tình hình thiên tai, không để xảy ra tình trạng người dân bị thiếu lương thực, nhất là tại các khu vực đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Giám sát việc thực hiện chế độ chính sách đảm bảo đúng quy định, hiệu quả; các hộ gia đình bị thiệt hại do thiên tai được thực hiện chính sách hỗ trợ theo quy định. Triển khai, thực hiện tốt công tác tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ; trưng dụng các trụ sở cơ quan, trường học, cơ sở y tế, nhà sinh hoạt cộng đồng,… tại khu vực xảy ra thiên tai để tiếp nhận người dân và sơ, cấp cứu người bị nạn; hỗ trợ hộ gia đình có người bị chết, bị thương do thiên tai theo quy định; hỗ trợ lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, nhu yếu phẩm thiết yếu cho nhân dân vùng bị thiên tai, trong đó ưu tiên các đối tượng là người già, người tàn tật, phụ nữ, trẻ em. Vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh; bình ổn giá cả thị trường; đề xuất giải pháp khôi phục, sửa chữa, nâng cấp công trình hạ tầng phòng chống thiên tai, các công trình công cộng, các công trình hạ tầng nông thôn, công trình trọng điểm, các dự án khẩn cấp cần hỗ trợ đảm bảo kịp thời, đúng quy định.

Lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Tập trung ưu tiên nguồn lực nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai; xây dựng bản đồ trượt lở đất tại 03 huyện; thực hiện các hoạt động phòng chống thiên tai; xử lý dứt điểm các công trình trọng điểm, xung yếu; bảo đảm an toàn hồ, đập phòng chống thiên tai; di dời dân cư khẩn cấp ra khỏi khu vực thiên tai nguy hiểm; xử lý sạt lở bờ sông, suối; nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện phục vụ chỉ đạo điều hành phòng, chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn. Tăng cường phân cấp, phân quyền đảm bảo huy động kinh phí kịp thời đáp ứng yêu cầu ứng phó khẩn cấp, khắc phục hậu quả thiên tai...

Hồng Nhung