Long An: Nâng cấp hệ thống thuỷ lợi, thúc đẩy phát triển nông nghiệp

TMO - Các công trình thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh Long An đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất nông nghiệp. Việc đẩy mạnh công tác vận hành, nâng cấp hệ thống thuỷ lợi, nhằm thúc đẩy phát triển ngành nông nghiệp theo hướng bền vững đang được địa phương này tích cực triển khai.

Việc đẩy mạnh phát triển nền nông nghiệp hiệu quả, bền vững theo hướng sinh thái, nông nghiệp tuần hoàn, thuận thiên, ứng dụng đồng bộ khoa học và công nghệ tiên tiến để nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng là hướng đi mà ngành nông nghiệp tỉnh Long An đang triển khai hiệu quả. Để quá trình này diễn ra đúng hướng, cần quan tâm đầu tư đúng mức đối với hệ thống thủy lợi.

Do đó, nhằm ứng phó với mùa khô năm 2024-2025, tỉnh Long An đã rà soát hệ thống thủy lợi trên địa bàn để có giải pháp điều tiết nước hợp lý, chủ động ngăn mặn hạn chế thiệt hại. Hệ thống kênh dẫn nước, kênh rạch nội đồng đã được  các địa phương đầu tư nạo vét cũng như đang có kế hoạch và chuẩn bị đầu tư nạo vét bảo đảm phục vụ trữ nước, ngăn mặn, ngăn triều cường, điều tiết nước phục vụ sản xuất và dân sinh. Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường Long An, tính đến nay, toàn tỉnh có 5.452 công trình thủy lợi, phục vụ tưới tiêu cho hơn 301.145ha đất sản xuất nông nghiệp.

Trong đó, cấp tỉnh quản lý 393 công trình, cấp huyện quản lý 5.059 công trình. Ngoài ra, các công trình thủy lợi quan trọng như hệ thống Dầu Tiếng – Phước Hòa và kênh Đồng Tiến – Lagrange liên tỉnh Đồng Tháp – Long An do Bộ Nông nghiệp và Môi trường trực tiếp quản lý. Hiện nay, mạng lưới kênh, mương trên địa bàn tỉnh có tổng chiều dài hơn 9.911km, bao gồm 399km kênh trục chính, hơn 4.813km kênh cấp I, hơn 3.744km kênh cấp II và hơn 954,5km kênh nội đồng.

Long An triển khai nạo vét hệ thống thuỷ lợi, đảm bảo  nguồn nước tưới tiêu. (Ảnh: BLA). 

Hệ thống này đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn nước, tưới tiêu, chống hạn và điều tiết nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, toàn tỉnh còn có 873 cống tưới tiêu, 282km đê bao chống xâm nhập mặn, ngăn lũ và triều cường, cùng 240 trạm bơm điện. Nhờ hệ thống thủy lợi phát triển đồng bộ, diện tích đất sản xuất nông nghiệp được chủ động tưới tiêu đạt hơn 90%. Theo Lãnh đạo UBND tỉnh Long An, nhờ chú trọng đầu tư phát triển thủy lợi, đến nay, toàn tỉnh có 160/160 xã (đạt 100%) hoàn thành tiêu chí thủy lợi và phòng, chống thiên tai theo Bộ tiêu chí xã nông thôn mới.

Trong đó, có 137/160 xã (85,6%) đạt tiêu chí này theo Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao. Đồng thời, cả 13 huyện trên địa bàn tỉnh cũng đã hoàn thành tiêu chí này theo Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới. Việc hoàn thành tiêu chí thủy lợi không chỉ giúp nâng cao năng lực phòng, chống thiên tai mà còn tạo nền tảng quan trọng để phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững, nâng cao đời sống người dân khu vực nông thôn.

Trước tình hình xâm nhập mặn gia tăng trong mùa khô 2024 - 2025, UBND tỉnh Long An chỉ đạo các cơ quan chức năng triển khai các biện pháp ứng phó nhằm bảo vệ nguồn nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cao điểm xâm nhập mặn tại tỉnh Long An dự kiến diễn ra từ tháng 3 đến tháng 4/2025, đặc biệt vào các giai đoạn từ 29/3 - 03/4 và 27/4 - 01/5.

Từ cuối tháng 02/2025, tỉnh Long An đã dự báo trong mùa khô 2024-2025, toàn tỉnh có khoảng 23.669ha diện tích cây trồng có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi hạn, thiếu nước và xâm nhập mặn. Diện tích bị ảnh hưởng chủ yếu là lúa Đông Xuân (18.260ha), chanh (2.268ha), rau màu (469ha) và một số cây trồng khác.

Các vùng nguy cơ cao tập trung tại các huyện Thủ Thừa (7.348,5ha), Thạnh Hóa (6.363ha), Tân Thạnh (6.182ha). Ngoài ra, một số diện tích cây trồng ở các địa phương là Bến Lức, Cần Đước, Tân Trụ và TP.Tân An cũng nằm trong diện được dự báo.

Để chủ động đối phó, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Long An yêu cầu các cơ quan liên quan khẩn trương triển khai các giải pháp bảo vệ nguồn nước và hạn chế thiệt hại do hạn mặn gây ra. Triển khai theo dõi chất lượng nguồn nước, đo đạc độ mặn trên các sông, kênh chính và kịp thời cảnh báo cho người dân chủ động trữ nước; đồng thời, tổ chức kiểm tra đê bao, cống ngăn mặn, triển khai nạo vét kênh, rạch, đắp đập tạm tại những khu vực trọng điểm.

Song song đó, dõi sát tình hình xâm nhập mặn, cập nhật dự báo để cảnh báo kịp thời cho người dân. Đồng thời, tỉnh sẽ triển khai các biện pháp kỹ thuật như kiểm soát chất lượng nước, vận hành hệ thống cống ngăn mặn, điều tiết nguồn nước hợp lý, cũng như hướng dẫn người dân áp dụng phương pháp tưới tiết kiệm để bảo vệ sản xuất nông nghiệp.

Các công trình thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh Long An liên tục được kiểm tra cải tạo, sửa chữa và nâng cấp. (Ảnh: BLA). 

Các địa phương có nguy cơ cao thiếu nước sẽ được rà soát, tận dụng các nguồn nước dự phòng từ giếng khoan để đảm bảo cung cấp nước sinh hoạt. Các công trình thủy lợi quan trọng cũng sẽ được kiểm tra và sửa chữa kịp thời nhằm ngăn mặn, trữ ngọt hiệu quả.

Đặc biệt, tỉnh Long An từng bước đầu tư, hoàn thiện các hệ thống thuỷ lợi trên địa bàn. Qua đó, thúc đẩy nông nghiệp phát triển theo hướng xanh, hiện đại, đa giá trị và thích ứng với biến đổi khí hậu. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã huy động, phân bổ nguồn lực đầu tư xây dựng hàng chục công trình (xây dựng kè chống sạt lở, sửa chữa đê, cống, nạo vét kênh,...) phục vụ tưới, tiêu, phòng, chống hạn, mặn với nguồn vốn hàng trăm tỉ đồng.

Trong kỳ họp trực tuyến về Quy hoạch thủy lợi lưu vực sông Cửu Long và lưu vực sông Hồng, Lãnh đạo  UBND tỉnh Long An đã có kiến nghị bổ sung vào quy hoạch các giải pháp công trình ngọt hóa khu vực phía Bắc kênh Thủ Thừa nhằm bảo vệ, phát triển sản xuất vùng cây ăn trái; dự án âng cấp, mở rộng kênh Trà Cú Thượng - Trà Cú Hạ nhằm tăng cường nguồn nước ngọt từ sông Vàm Cỏ Đông; bổ sung công trình cống Rạch Chanh, cống Trị Yên, công trình đê bao ven sông Vàm Cỏ; bổ sung hệ thống cống ngăn mặn phía bờ Bắc kênh Dương Văn Dương;...nhằm bảo vệ diện tích cây nông nghiệp của Long An, giảm thiểu ảnh hưởng do khô hạn.

Nhằm bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất và dân sinh trong mùa khô 2024-2025, gần đây, tỉnh đã chỉ đạo các cấp, ngành khảo sát, đánh giá thực trạng hệ thống thủy lợi và triển khai các giải pháp ứng phó kịp thời. Theo đánh giá, các công trình thủy lợi quan trọng được đầu tư, nâng cấp nhằm tăng khả năng trữ nước, ngăn mặn và điều tiết nước hiệu quả.  Ngoài ra, các địa phương chủ động khoanh vùng, lập kế hoạch đắp đập tạm, lắp đặt trạm bơm dã chiến để bơm, trữ nước khi cần thiết.

Đồng thời, tỉnh cũng đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn người dân tranh thủ lấy nước ngọt khi độ mặn giảm, tránh tình trạng thiếu nước khi các cống phải đóng ngăn mặn. Cùng với đó, công tác kiểm tra, gia cố các tuyến đê bao, bờ bao xung yếu, cống đầu mối được thực hiện thường xuyên nhằm kịp thời phát hiện và xử lý sự cố, ngăn mặn xâm nhập vào nội đồng. Những kết quả đạt được trong phát triển hệ thống thủy lợi cho thấy sự quyết tâm, nỗ lực của Long An trong việc nâng cao năng lực phòng, chống thiên tai, bảo vệ sản xuất nông nghiệp và đời sống người dân.

Việc đầu tư đồng bộ, hiệu quả vào hạ tầng thủy lợi đã góp phần quan trọng vào sự phát triển nông nghiệp bền vững và xây dựng nông thôn mới, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn Long An một cách bền vững. Đây là cơ sở, tiền đề để ngành Nông nghiệp Long An hướng đến sản xuất theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ, kỹ thuật cao trong quá trình canh tác, sản xuất, giảm thiểu tối đa thiệt hại do hạn mặn gây ra.

Thanh Tuấn