Kiểm soát độ mặn khi dùng cát biển làm vật liệu đắp nền đường

TMO - Bộ Giao thông vận tải đề nghị UBND các tỉnh thành và chủ đầu tư thực hiện chỉ dẫn kiểm soát chặt chẽ độ mặn trong quá trình dùng cát biển làm vật liệu đắp nền đường. 

Cụ thể, Bộ Giao thông vận tải đề nghị các địa phương căn cứ các văn bản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về các tiêu chuẩn, quy chuẩn độ nhiễm mặn của đất nông nghiệp, mặt nước nuôi trồng thủy sản làm cơ sở cho việc sử dụng cát biển cho các dự án giao thông để áp dụng khi sử dụng cát nhiễm mặn.

Bộ Giao thông vận tải cho biết kết quả thí điểm sử dụng cát biển làm vật liệu đắp nền đường tại đoạn tuyến hoàn trả đường tỉnh 978, dự án cao tốc Hậu Giang - Cà Mau và kết quả thí nghiệm cát khai thác tại mỏ khu vực tỉnh Sóc Trăng cho thấy cát nhiễm mặn đáp ứng các tiêu chuẩn về vật liệu để thi công tại các dự án, khu vực có môi trường đã nhiễm mặn.

Hiện nay Ban quản lý dự án Mỹ Thuận - chủ đầu tư dự án cao tốc Hậu Giang-Cà Mau đang tiếp tục thí điểm mở rộng sử dụng cát biển làm nền đường trên đoạn tuyến chính của dự án từ km81 đến km126 223 (đi qua các tỉnh Bạc Liêu, Kiên Giang và Cà Mau) và đoạn tuyến nối từ km6522 (nút giao đường Võ Văn Kiệt) đến km16510 (nút giao với quốc lộ 1) thuộc dự án. 

Đây là khu vực có môi trường đã nhiễm mặn cao hơn độ mặn của cát nhiễm mặn khi đưa về công trình. Đối với các khu vực có điều kiện môi trường khác, Bộ Giao thông vận tải đề nghị các chủ đầu tư trên cơ sở điều kiện canh tác tại khu vực thi công dự kiến sử dụng cát nhiễm mặn, các quy định về môi trường… và căn cứ vào kết quả thí nghiệm của cát nhiễm mặn tại mỏ dự kiến khai thác, cần có biện pháp xử lý cát nhiễm mặn (nếu cần thiết) để giảm độ mặn.

Việc giảm độ mặn của cát biển được thực hiện qua các lần hút thổi, sang mạn cát từ tàu hút cát sang sà lan vận chuyển, bơm lên bãi tập kết và các giải pháp khác... Căn cứ độ mặn sau khi xử lý để xác định phạm vi sử dụng cát nhiễm mặn, xây dựng phương án, chỉ dẫn kỹ thuật thi công trước khi triển khai thi công.

Bộ Giao thông vận tải đề nghị UBND các tỉnh thành và chủ đầu tư thực hiện chỉ dẫn kiểm soát chặt chẽ độ mặn trong quá trình dùng cát biển làm vật liệu đắp nền đường (Ảnh minh họa). 

Bộ Giao thông vận tải lưu ý các chủ đầu tư cần tổ chức khảo sát, xác định và quyết định phạm vi thi công sử dụng cát nhiễm mặn; phê duyệt đề cương quan trắc môi trường và lựa chọn đơn vị tư vấn đủ năng lực thực hiện; phê duyệt chỉ dẫn kỹ thuật thi công - nghiệm thu, tổ chức xác định dự toán và khảo sát định mức. Đồng thời phải kiểm soát chặt chẽ độ mặn trước và trong suốt quá trình thi công, bố trí hệ thống thoát nước để dẫn nước từ bãi tập kết, phạm vi thi công nền đường về khu vực phù hợp; thực hiện đầy đủ, đáp ứng yêu cầu của các tiêu chuẩn hiện hành về thi công, nghiệm thu.  

Bộ Giao thông vận tải cho biết, đối với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, tính đến thời điểm này đang triển khai thi công các dự án cao tốc như: Dự án thành phần Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau thuộc Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, Dự án Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng và Dự án An Hữu - Cao Lãnh và một số dự án trọng điểm khác với tổng nhu cầu nguồn vật liệu cát đắp khoảng 50 triệu m3. 

Mặc dù đã được áp dụng cơ chế đặc thù trong cấp mỏ vật liệu, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ đã thường xuyên, quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương có mỏ cát trong khu vực để ưu tiên, phân bổ, tăng công suất, mở mới các mỏ để phục vụ thi công các dự án; các địa phương cũng đã tích cực triển khai và đã xác định được khoảng 37 triệu m3 nhưng nguồn cát sông và công suất khai thác vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu và tiến độ thi công.

Trước tình hình đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải phối hợp các bộ, ngành liên quan nghiên cứu các giải pháp vật liệu thay thế; trong đó, nghiên cứu sử dụng cát biển làm vật liệu đắp nền đường tại các khu vực phù hợp. Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Khoa học và Công nghệ, Xây dựng, các địa phương, các viện nghiên cứu, các chuyên gia, nhà khoa học triển khai một cách bài bản, cẩn trọng, khoa học, khách quan và triển khai thi công dự án thí điểm trên phạm vi đoạn tuyến hoàn trả ĐT.978 (trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu) thuộc cao tốc Hậu Giang - Cà Mau. 

Kết quả cho thấy các chỉ tiêu cơ lý đáp ứng tiêu chuẩn đối với vật liệu thi công nền đường; thi công cát biển được thực hiện tương tự như cát sông, đến nay chưa thấy có biểu hiện tăng độ mặn đối với môi trường xung quanh, đủ điều kiện để mở rộng thi công thí điểm. 

Bộ Giao thông vận tải đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ và thông báo tới các địa phương về kết quả thí điểm sử dụng cát biển; đề nghị các địa phương triển khai thí điểm mở rộng sử dụng cát biển làm nền đường cho dự án có điều kiện môi trường tương tự dự án thí điểm, xem xét áp dụng các tiêu chuẩn về ngưỡng chịu mặn của cây trồng, đất nông nghiệp, nước nuôi trồng thủy sản theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Trên các cơ sở nghiên cứu, thi công thí điểm vừa qua và các hướng dẫn liên quan của các bộ chuyên ngành, xuất phát từ nhu cầu thực tế, tính cấp thiết về nhu cầu cát đắp nền đường của Dự án bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 đoạn Cần Thơ - Cà Mau nhằm đảm bảo hoàn thành vào 31/12/2025, Bộ Giao thông vận tải quyết  định tiếp tục tổ chức thi công thí điểm mở rộng tại dự án thành phần đoạn Hậu Giang - Cà Mau.

Thu Giang