[Khu dự trữ sinh quyển] Thúc đẩy cộng đồng sản xuất và tiêu dùng xanh

TMO - Việt Nam có 11 Khu dự trữ sinh quyển được công nhận Khu dự trữ sinh quyển thế giới. Với số lượng này, Việt Nam trở thành quốc gia có số lượng Khu dự trữ sinh quyển thế giới đứng thứ 2 Đông Nam Á, sau Indonesia (19 Khu dự trữ sinh quyển).

Mục tiêu phát triển bền vững các Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam trong thời gian qua đã góp phần thúc đẩy cộng đồng phát triển sản xuất xanh, tiêu dùng xanh, thông qua việc sử dụng nhãn sinh thái, ưu tiên những sản phẩm không gây ô nhiễm môi trường, sản phẩm không sử dụng túi nilon hay đồ nhựa.

Theo giới chuyên gia, Khu dự trữ sinh quyển thế giới đóng góp ba vai trò quan trọng đối với việc giảm thiểu rác thải nhựa. Đó là cụ thể hóa các chiến lược, đề án quốc gia về giảm thiểu rác thải nhựa thông qua cơ cấu tổ chức quản lý của Khu dự trữ sinh quyển thế giới; cầu nối quan trọng giữa chính quyền địa phương với Ủy ban Quốc gia Chương trình Con người và Sinh quyển Việt Nam, UNESCO và các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ về lĩnh vực bảo vệ môi trường cho hành động giảm thiểu rác thải nhựa; thúc đẩy cộng đồng phát triển sản xuất xanh, tiêu dùng xanh, thông qua việc sử dụng nhãn sinh thái, ưu tiên không sử dụng túi nilon hay đồ nhựa.

Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa (Ninh Thuận)

Khu dự trữ sinh quyển thế giới là danh hiệu của Chương trình Con người và Sinh quyển, thuộc Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục của Liên hợp quốc (UNESCO) về mô hình phát triển bền vững, đảm bảo hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Theo định nghĩa của UNESCO, Khu dự trữ sinh quyển thế giới là những khu vực hệ sinh thái bờ biển hoặc trên cạn, giúp thúc đẩy các giải pháp điều hòa việc bảo tồn đa dạng sinh học với việc phát triển bền vững khu vực đó, có giá trị nổi bật, được quốc tế công nhận.

Trong cơ cấu Ban quản lý các Khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam bao gồm các thành viên thuộc ngành tài nguyên và môi trường, đây là cơ quan có vai trò quan trọng đối với việc thúc đẩy quản lý, giảm thiểu rác thải nhựa. Các thành viên này có nhiệm vụ tăng cường quản lý, giảm thiểu rác thải nhựa thông qua việc cụ thể hóa Chiến lược quốc gia về Quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050 và Đề án tăng cường Kiểm soát ô nhiễm môi trường do sử dụng túi nilon khó phân hủy trong sinh hoạt đến năm 2020. 

Đồng thời, các thành viên ngành tài nguyên và môi trường trong cơ cấu các ban quản lý, thông qua việc phối hợp với các ngành liên quan để tuyên truyền tác hại của rác thải nhựa tới hệ sinh thái, sức khỏe con người; khuyến khích cộng đồng tăng cường tái sử dụng túi nilon, sử dụng túi nilon phân hủy sinh học, phát động phong trào toàn dân tham gia chống rác thải nhựa tại các Khu dự trữ sinh quyển thế giới. Các Khu dự trữ sinh quyển đã cụ thể hóa 3 chức năng là: Bảo tồn đa dạng sinh học, dịch vụ hệ sinh thái; Phát triển bền vững (kinh tế bền vững, kinh tế xanh); Hỗ trợ thúc đẩy khoa học, giáo dục vì sự phát triển bền vững.

Khu dự trữ sinh quyển ven biển và biển đảo Kiên Giang.

Một trong 7 tiêu chí bắt buộc đối với Khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận là “Khu dự trữ sinh quyển có thể thực hiện phát triển bền vững theo cấp độ vùng”. Tại Việt Nam, việc hình thành và phát triển các Khu dự trữ sinh quyển thế giới góp phần quan trọng cụ thể hóa Chiến lược Phát triển bền vững Việt Nam giai đoạn 2011-2020, một trong những chỉ tiêu quan trọng của Chiến lược là thu gom và xử lý chất thải rắn, trong đó có rác thải nhựa.

Để phát huy tốt hơn nữa vai trò của Khu dự trữ sinh quyển thế giới trong việc giảm thiểu rác thải nhựa, cần thực hiện thêm các giải pháp phát triển nhãn sinh thái tại Khu dự trữ sinh quyển thế giới cho việc giảm thiểu rác thải nhựa; phát huy vai trò của Khu dự trữ sinh quyển thế giới cho việc tham vấn hoàn thiện thể chế, chính sách về quản lý rác thải nhựa trên biển; áp dụng sáng kiến chuyển đổi học tập tại Khu dự trữ sinh quyển thế giới, để hạn chế những sản phẩm có nguồn gốc từ nhựa.

Hiện Việt Nam đã có 11 Khu dự trữ sinh quyển được UNESCO công nhận, gồm: Rừng ngập mặn Cần Giờ (TP HCM); Quần đảo Cát Bà (Hải Phòng); Đất ngập nước ven biển Liên tỉnh Châu thổ Sông Hồng (Thái Bình, Nam Định và Ninh Bình); Kiên Giang; Tây Nghệ An (Nghệ An); Mũi Cà Mau (Cà Mau); Cù Lao Chàm–Hội An (Quảng Nam); Đồng Nai (Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Phước, Bình Dương và Đắk Nông); Lang Biang (Lâm Đồng); Núi Chúa (Ninh Thuận) và Kon Hà Nừng (Gia Lai). 

Thanh Trúc