Khai thác cát biển phục vụ các công trình, dự án trọng điểm

TMO - Để bảo đảm khai thác cát biển đúng quy định, UBND tỉnh Sóc Trăng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường hỗ trợ, hướng dẫn địa phương trình tự, thủ tục cấp phép khai thác theo cơ chế đặc thù.

Tỉnh Sóc Trăng đã và đang triển khai nhiều dự án, công trình trọng điểm kết nối liên tỉnh phục vụ phát triển kinh tế - xã hội như dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1; tuyến đường hướng Bắc - Nam kết nối từ chân cầu Đại Ngãi; khu bến cảng Trần Đề... nên nhu cầu về vật liệu cát san lấp mặt bằng rất lớn. 

Thông tin từ ngành chức năng tỉnh Sóc Trăng, để đáp ứng đủ vật liệu cát phục vụ san lấp các công trình, dự án trọng điểm trong thời gian tới, tỉnh Sóc Trăng phải cần trên 250 triệu m3 cát. Tuy nhiên, tỉnh Sóc Trăng có địa thế nằm ở cuối nguồn sông Hậu nên cát lòng sông thuộc địa bàn tỉnh có chất lượng xấu, khó đáp ứng yêu cầu về chất lượng phục vụ san lấp mặt bằng đối với các công trình, dự án trọng điểm có tính chất kỹ thuật cao.

Sóc Trăng đã và đang triển khai nhiều dự án, công trình trọng điểm nên nhu cầu về vật liệu cát san lấp mặt bằng rất lớn.  

Để đáp ứng nhu cầu vật liệu cát phục vụ san lấp, góp phần đảm bảo tiến độ thực hiện các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng nói riêng, vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nói chung, vừa qua, Bộ TN&MT đã tổ chức bàn giao kết quả đánh giá tài nguyên cát biển tại khu vực B1 tỉnh Sóc Trăng thuộc Dự án Đánh giá tài nguyên cát biển phục vụ các dự án đường cao tốc và hạ tầng giao thông đô thị vùng ĐBSCL cho tỉnh Sóc Trăng. Theo báo cáo của Bộ TN&MT, khu B1 nằm trên vùng biển tỉnh Sóc Trăng đã khoanh định được một thân khoáng cát biển khoảng 160km2, có hàm lượng tổng cát trung bình hơn 82%.

Qua đánh giá, cát biển khu B1 có hàng trăm triệu m3, đáp ứng yêu cầu làm vật liệu san lấp hạ tầng đô thị, nền móng công trình xây dựng, san lấp nền đường ô tô,… Theo đó, kết quả đánh giá tài nguyên khoảng sản cát biển tại khu vực B1 đã khoanh định được 1 thân khoáng cát biển có diện tích 160,3 km2 phân bố nằm ngay trên bề mặt đáy biển; cấu tạo thân khoáng là các thành tạo cát hạt mịn, bở rời, lẫn ít bột; tính đồng nhất về thành phần, độ hạt khá cao; chiều dày thân cát từ 2,0 – 7,3m, trung bình 4,3 m; hàm lượng tổng cát từ 70,7 – 96,5%, trung bình 82,8%; hệ số biến thiên chiều dày 28% và hàm lượng 10%, thuộc loại rất ổn định; cát biển tại khu vực B1 đáp ứng yêu cầu làm vật liệu san lấp hạ tầng đô thị theo TCVN 5747:1993; đáp ứng được các chỉ tiêu cơ bản làm vật liệu san lấp nền đường ô tô theo TCVN 9436:2012

UBND tỉnh Sóc Trăng cho biết, tỉnh có nhiều mỏ cát biển, trong đó qua thăm dò tổng khu B1 có trữ lượng 680 triệu m3 để đảm bảo san lấp các dự án ở ĐBSCL. Mặc dù khu mỏ nằm trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng nhưng tài nguyên này là của quốc gia chứ không phải của Sóc Trăng. Tỉnh sẵn sàng chia sẻ tài nguyên cho các dự án trọng điểm quốc gia chứ không riêng khu vực ĐBSCL. Tỉnh sẽ tạo mọi điều thuận lợi nhất khi đầy đủ cơ sở pháp lý để khai thác và cung cấp cho các dự án. 

Cũng theo UBND tỉnh Sóc Trăng, đối với việc khai thác cát biển, xưa nay Sóc Trăng chưa có tiền lệ nên quy trình, hồ sơ, thủ tục còn rất lúng túng. Sau khi bàn giao kết quả, tỉnh vẫn mong các Bộ, ngành tiếp tục hướng dẫn lập các quy trình thủ tục làm sao khai thác nguồn cát biển sớm nhất. Cụ thể, trong thời gian qua, việc áp dụng cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phục vụ cho các dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc mặc dù được thực hiện theo quy định tại Nghị quyết số 60/NQ-CP ngày 16/6/2021 và Nghị quyết số 133/NQ-CP ngày 19/10/2021 của Chính phủ, nhưng chủ yếu áp dụng đối với khai thác khoáng sản như đất, cát sông, còn khai thác cát biển thì hiện nay vẫn chưa có văn bản của cơ quan có thẩm quyền cho phép áp dụng cơ chế đặc thù.

UBND tỉnh Sóc Trăng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường hỗ trợ, hướng dẫn địa phương trình tự, thủ tục cấp phép khai thác theo cơ chế đặc thù. 

Bên cạnh đó, việc khai thác cát biển trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng còn phát sinh vướng mắc liên quan đến ranh giới hành chính trên biển đối với các địa phương có biển chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt và công bố; kết quả so sánh các chỉ tiêu cơ bản giữa cát biển khu B1 với mẫu cát biển thử nghiệm của Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận tại vùng biển tỉnh Trà Vinh và tỉnh Sóc Trăng cho thấy, các chỉ tiêu cơ lý khá tương đồng. Riêng hàm lượng bụi, bùn, sét của cát biển khu B1 cao hơn nhưng đến nay vẫn chưa có báo cáo chính thức về kết quả thử nghiệm của Bộ Giao thông Vận tải cũng như ý kiến của các Bộ, ngành liên quan đối với việc sử dụng cát biển cho đường cao tốc...

Để kịp thời khai thác cát biển phục vụ nhu cầu vật liệu san lấp cho các dự án đường bộ cao tốc và hạ tầng giao thông, đô thị vùng ĐBSCL theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, mới đây, UBND tỉnh Sóc Trăng đã có văn bản gửi Bộ TN&MT đề nghị hướng dẫn tỉnh về trình tự, thủ tục cấp phép khai thác theo cơ chế đặc thù, trong đó có việc khoanh định diện tích chuyển giao cho đơn vị khai thác phù hợp, giao khu vực biển trong hoạt động khai thác cát biển; đánh giá tác động môi trường, cập nhật mô hình toán dự báo tác động theo công nghệ khai thác, sản lượng khai thác, thời gian, tần suất khai thác áp dụng; xây dựng, thiết lập hệ thống quan trắc, giám sát làm cơ sở cấp phép trực tiếp cho nhà thầu thi công các dự án theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, hỗ trợ và hướng dẫn địa phương trong việc lựa chọn công nghệ khai thác bảo đảm phù hợp với điều kiện khí tượng, hải văn khu vực nhằm giảm thiểu thiệt hại đối với môi trường và nuôi trồng thủy sản trong khu vực. Ngoài ra, UBND tỉnh Sóc Trăng cũng đề nghị Bộ hướng dẫn việc hoàn trả chi phí đánh giá tiềm năng khoáng sản, thăm dò khoáng sản do nhà nước đầu tư; việc nộp thuế, phí và nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật.

Thu Hằng