Gia Lai: Hàng loạt dự án năng lượng tái tạo gặp vướng mắc

TMO - Gia Lai có tiềm năng lớn về điện gió, điện mặt trời và đã thu hút nguồn vốn đầu tư đáng kể vào các dự án năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, những khó khăn, vướng mắc hiện nay đang là rào cản ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư của doanh nghiệp và làm chậm quá trình khai thác nguồn năng lượng tái tạo của tỉnh.

Gia Lai có tiềm năng phát triển các nguồn năng lượng tái tạo rất lớn (thủy điện, điện mặt trời, điện gió, điện sinh khối). Với vị trí nằm ở trung tâm của khu vực Tây Nguyên, hầu hết các xuất tuyến đường dây 500 kV từ Bắc vào Nam đều đi qua địa bàn nên Gia Lai có vị trí quan trọng của cả nước về truyền tải công suất để hỗ trợ các vùng, miền khi thiếu điện. Đây cũng là yếu tố để Gia Lai thúc đẩy phát triển năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo.

Gia Lai đã có những bước tiến đáng kể trong việc phát triển năng lượng tái tạo. Tính đến nay, tỉnh này đã quy hoạch 26 dự án năng lượng tái tạo, với tổng công suất lên tới 1.872,4 MW, trong đó có 17 dự án điện gió và 9 dự án điện mặt trời. Đặc biệt, Gia Lai hiện đang dẫn đầu cả nước về số lượng dự án điện gió, với tổng công suất đạt 808,4 MW.

Không chỉ mang lại lợi ích cho ngành năng lượng, việc phát triển các dự án này còn giúp cải thiện cơ sở hạ tầng của tỉnh. Các công trình hạ tầng giao thông, thủy lợi, điện, nước sinh hoạt đã được nâng cấp, tạo ra một sự thay đổi tích cực cho bộ mặt nông thôn và vùng sâu, vùng xa. Ngoài ra, việc xây dựng và vận hành các dự án năng lượng tái tạo cũng đã giúp giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động và nâng cao đời sống cho người dân địa phương.

Bên cạnh đó, các dự án năng lượng tái tạo cũng đóng góp lớn vào ngân sách tỉnh. Đến nay, tổng thu ngân sách trên địa bàn tỉnh đã đạt 5.890 tỷ đồng, tăng 5,83% so với cùng kỳ, trong đó thu từ các dự án năng lượng chiếm tỷ lệ khá cao. Việc quy hoạch, đầu tư xây dựng và đưa vào vận hành các dự án năng lượng tái tạo trên địa bàn tỉnh đã góp phần phát triển ngành năng lượng xanh của cả nước, khai thác có hiệu quả tiềm năng phát triển của tỉnh, phát huy nguồn lực đất đai.

Theo UBND tỉnh Gia Lai, hiện có 10 dự án năng lượng tái tạo (gồm 5 dự án điện gió và 5 dự án nhà máy điện mặt trời) đầu tư ngoài ngân sách đang gặp trở ngại lớn cần được tháo gỡ. Cụ thể, có 5 dự án điện gió gồm: dự án Nhà máy điện gió Chơ Long, Dự án Nhà máy điện gió Yang Trung, Dự án Nhà máy điện gió Ia Pech, dự án Nhà máy điện gió Phát Triển Miền Núi và Dự án Nhà máy điện gió Chế Biến Tây Nguyên đã hoàn thành công trình xây dựng nhưng vẫn chưa thể đưa vào vận hành thương mại. Nguyên nhân chính là do các dự án này thuộc phạm vi Thông báo kết luận số 263/KL-TTCP ngày 19/7/2024 của Thanh tra Chính phủ nên chưa được cấp phép hoạt động điện lực.

Nhiều dự án năng lượng tái tạo tại tỉnh Gia Lai đang gặp vướng mắc cần được tháo gỡ để triển khai. 

Ngoài ra, có 5 dự án nhà máy điện mặt trời với tổng công suất 663 MWp (gồm: Dự án nhà máy điện mặt trời Krông Pa 2, dự án Chư Ngọc - EVNLICOGI 16 giai đoạn 2, dự án KN Ia Ly - Gia Lai, dự án Phú Thiện và dự án Trang Đức). Do chưa có cơ sở pháp lý, nhà đầu tư không thể thực hiện dự án gây ảnh hưởng đến tiến độ và nguồn lực đầu tư vào địa phương.

Theo Sở Công Thương tỉnh Gia Lai, cả 5 dự án điện mặt trời này đã được chấp thuận chủ trương đầu tư từ thời điểm Quy hoạch điện VII điều chỉnh. Tuy nhiên, sau khi Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra 154 dự án điện mặt trời trên cả nước (trong đó có 5 dự án tại Gia Lai), các dự án này rơi vào tình trạng thiếu cơ sở pháp lý để tiếp tục thực hiện dù không vi phạm bất kỳ quy định nào. Trước thực trạng này, tỉnh Gia Lai đã có văn bản kiến nghị Bộ Công Thương xem xét, tháo gỡ vướng mắc đối với 5 dự án điện mặt trời.

Hiện Bộ Công Thương đang rà soát, bổ sung và cập nhật danh sách các dự án không vi phạm, đồng thời xác định rõ những dự án đã khắc phục, xử lý theo kết luận thanh tra. Các dự án đáp ứng đủ điều kiện sẽ được đưa vào kế hoạch trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, bổ sung vào lộ trình thực hiện Quy hoạch điện VIII.

Sở Công Thương tỉnh đã kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành và địa phương liên quan hướng dẫn chủ đầu tư hoàn thiện hồ sơ pháp lý, điều chỉnh chủ trương đầu tư, giao đất và cho thuê đất để đủ điều kiện nghiệm thu, cấp phép hoạt động điện lực để đưa các dự án điện gió vào vận hành thương mại.

Với những vướng mắc trên, UBND tỉnh Gia Lai kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo cơ quan chuyên môn kiểm tra, nghiệm thu và cấp phép hoạt động điện lực cho các dự án điện gió đã hoàn thành giúp doanh nghiệp sớm vận hành thương mại.

Đồng thời, tỉnh cũng đề nghị Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, bổ sung 5 dự án điện mặt trời vào Kế hoạch Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 nhằm tạo điều kiện pháp lý cho nhà đầu tư tiếp tục triển khai thực hiện.

Gia Lai có tiềm năng lớn về điện gió, điện mặt trời và đã thu hút nguồn vốn đầu tư đáng kể vào các dự án năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, những khó khăn, vướng mắc hiện nay đang là rào cản ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư của doanh nghiệp và làm chậm quá trình khai thác nguồn năng lượng tái tạo của tỉnh. 

Việc sớm tháo gỡ các khó khăn này sẽ giúp phát huy lợi thế phát triển năng lượng tái tạo, đảm bảo nguồn cung điện ổn định cho khu vực và cả nước, góp phần vào mục tiêu chuyển dịch năng lượng sạch của Việt Nam. Việc phát triển các dự án năng lượng sạch cũng có tác động tích cực đến phát triển du lịch, mở ra cơ hội phát triển kinh tế bền vững cho địa phương. Hơn hết là góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ điện ngày càng càng tăng cao.

Bùi Hằng