Dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi): Bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên khai thác, sử dụng nước

TMO - Để tránh chồng chéo, kế thừa Luật Tài nguyên nước hiện hành, dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) chỉ quy định những vấn đề chung nhất về khai thác, sử dụng nước ở giác độ bảo đảm nguồn nước. Còn việc khai thác, sử dụng nước trong từng lĩnh vực, phạm vi cụ thể sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết, tại Phiên họp lần thứ 25, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về một số vấn đề lớn trong việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) và giao Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường chủ trì, phối hợp với cơ quan soạn thảo, các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh sửa dự thảo Luật.

Theo đó, về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng Luật Tài nguyên nước sửa đổi theo 04 nhóm chính sách lớn, đảm bảo quản lý toàn diện về nước từ bảo vệ, phát triển, điều hòa, phân phối, đến khai thác, sử dụng và phòng chống tác hại do nước gây ra. Để tránh chồng chéo, kế thừa Luật Tài nguyên nước hiện hành, dự thảo Luật chỉ quy định những vấn đề chung nhất về khai thác, sử dụng nước ở giác độ bảo đảm nguồn nước. Còn việc khai thác, sử dụng nước trong từng lĩnh vực, phạm vi cụ thể sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

Liên quan đề nghị mở rộng phạm vi điều chỉnh với nước khoáng và nước nóng thiên nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết nội dung này còn có 2 ý kiến khác nhau.

Ý kiến thứ nhất cho rằng, nước khoáng, nước nóng thiên nhiên có tính chất lý, hóa đặc biệt, có giá trị kinh tế cao hơn nước thông thường nên cần có yêu cầu quản lý nghiêm ngặt, chặt chẽ như một loại tài nguyên, khoáng sản có giá trị kinh tế cao; hiện loại nước này đang được quản lý ổn định theo pháp luật về khoáng sản. Vì vậy, không bổ sung 2 loại nước này trong phạm vi điều chỉnh của Luật để tránh xáo trộn. Đây cũng là phương án Chính phủ trình Quốc hội.

Ý kiến thứ hai cho rằng, nước khoáng, nước nóng thiên nhiên là tài nguyên nước dưới đất nhưng chứa khoáng chất, có nhiệt độ cao hơn nước thông thường. Tuy vậy, loại nước này vẫn có đầy đủ các đặc tính của nước nên cần được quản lý thống nhất trong Luật Tài nguyên nước. Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tán thành với loại ý kiến thứ nhất và xin ý kiến đại biểu Quốc hội về vấn đề này.

Bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên khai thác, sử dụng nước là một trong những nội dung quan trọng được nhấn mạnh tại Dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi). (Ảnh minh họa). 

Về điều hòa, phân phối tài nguyên nước (Điều 36, Điều 37), tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về căn cứ, nguyên tắc, giải pháp điều hòa, phân phối tài nguyên nước thông qua biện pháp công trình (khoản 2 Điều 36), giải pháp phi công trình (khoản 3,4 Điều 36); bổ sung quy định dự báo khí tượng, thủy văn, xu thế diễn biến theo các thời kỳ trong năm nhằm chủ động kịch bản điều hòa, phân phối, bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên khai thác, sử dụng nước (khoản 3, 5 Điều 36); bổ sung trách nhiệm các bộ, Ủy ban Nhân dân tỉnh trên lưu vực sông trong điều hòa, phân phối tài nguyên nước (khoản 5 Điều 36).

Liên quan đến khai thác, sử dụng tài nguyên nước (Mục 2 Chương IV), Thường trực Ủy ban thấy rằng, để tránh chồng chéo trong quản lý nước sinh hoạt, Luật Tài nguyên nước chỉ quy định một số nguyên tắc về yêu cầu quản lý và đảm bảo chất lượng, số lượng nguồn nước cấp cho sinh hoạt tại Điều 27 và Điều 44 dự thảo Luật. Các nội dung cụ thể về khai thác nước cho sinh hoạt sẽ được điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện theo pháp luật chuyên ngành về cấp thoát nước.

Có ý kiến cho rằng việc cấp nước cho sinh hoạt cần quy định sát thực tiễn, ngoài những nhà máy nước tập trung thì vẫn phải kết hợp với những trạm cấp nước quy mô nhỏ để đảm bảo phù hợp điều kiện ở nông thôn; tách hai chủ thể khai thác và sử dụng tài nguyên nước để có quy định quản lý phù hợp. Tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã được bổ sung quy định việc cấp nước sinh hoạt ở cả hai quy mô cấp nước tập trung kết hợp với phân tán tại khoản 3 Điều 44 và tách riêng nội dung quy định về khai thác và sử dụng tài nguyên nước, thể hiện như tại mục 2, Chương IV của dự thảo Luật.

Tầm quan trọng của nguồn nước mặt và vấn đề quản lý, bảo vệ nguồn nước này cần được quan tâm hơn nữa là ý kiến của nhiều ĐBQH. Tiếp thu ý kiến này, Luật đã bổ sung riêng một Điều 22 quy định về bảo vệ nguồn nước mặt. Cụ thể, bảo vệ nguồn nước mặt bao gồm các hoạt động chủ yếu như: quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước; phòng, chống suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm nguồn nước; duy trì dòng chảy tối thiểu trên sông, suối và hạ lưu hồ chứa, đập dâng; khả năng chịu tải của nguồn nước; bảo đảm lưu thông dòng chảy. Cùng với đó là bảo vệ các nguồn nước mặt có chức năng điều hòa, cấp nước, phòng, chống ngập úng; các nguồn nước có chức năng bảo vệ, bảo tồn và phát triển văn hóa, du lịch, tôn giáo, tín ngưỡng và có giá trị đa dạng sinh học cao; bảo vệ và phát triển nguồn sinh thủy; bảo vệ môi trường nước mặt theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Dự thảo Luật bổ sung Điều 58 quy định về tuần hoàn và tái sử dụng nước thải ở 3 mức độ: khuyến khích áp dụng; có lộ trình áp dụng và bắt buộc áp dụng, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế-xã hội trong từng thời kỳ. Đồng thời, bổ sung chính sách ưu đãi, khuyến khích sử dụng nước tuần hoàn, tái sử dụng nước thải tại các Điều 58, 69 và 60 dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi)... 

Đức Tuấn