Đồng Nai triển khai giải pháp đảm bảo an ninh nguồn nước

TMO - Thời gian qua, tỉnh Đồng Nai đã triển khai đồng bộ các giải pháp chiến lược đảm bảo an ninh nguồn nước phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững.  

Báo cáo hiện trạng tài nguyên nước mặt của UBND tỉnh cho thấy, Đồng Nai có trữ lượng nước lớn, khoảng 26 tỷ m3. Đó là nguồn nước từ hệ thống sông ngòi, các công trình thủy lợi. Trong đó, lớn nhất là nguồn nước mặt từ hệ thống sông Đồng Nai. Hiện tại, đang được các đơn vị khai thác nước thô, xử lý và cung cấp nước sạch cho phần lớn đô thị, khu công nghiệp và một số vùng nông thôn của tỉnh. Ngoài ra, một số công ty cấp nước sạch cho TP.HCM cũng đặt nhà máy khai thác nước sông trên địa bàn tỉnh.

Nguồn nước mặt lớn thứ 2 là hệ thống từ 18 công trình hồ, đập, hiện cũng đang được khai thác nước thô cung cấp cho các đơn vị xử lý nước sạch, một số doanh nghiệp được cấp phép khai thác trực tiếp để cung ứng nước sạch cho khu vực nông thôn, một phần cho công nghiệp và đô thị. Ngoài ra, tỉnh còn có nguồn nước từ hồ thủy điện Trị An được khai thác, cấp nước cho đô thị, khu công nghiệp và vùng nông thôn tại các huyện: Thống Nhất, Định Quán, Cẩm Mỹ và TP.Long Khánh. Đồng Nai nằm trong vùng trọng điểm kinh tế, thuộc tốp đầu cả nước trong thu hút đầu tư trong và ngoài nước, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp. Theo Sở Xây dựng, nhu cầu sử dụng nước sạch trong sinh hoạt và sản xuất công nghiệp của Đồng Nai là trên 139 ngàn m3/ngày đêm.

Sông Đồng Nai, nơi cung cấp nguồn nước dồi dào cho phát triển kinh tế - xã hội của Đồng Nai và các tỉnh trong lưu vực. 

Toàn tỉnh hiện có hơn 240 nghìn ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó khoảng 158 ngàn ha chưa chủ động được nguồn nước tưới (không tính diện tích cây cao su, điều). Diện tích còn lại chủ động được nước tưới bằng hai hình thức là tưới tiết kiệm và tưới từ các công trình thủy lợi. Hiện dân số của Đồng Nai là hơn 3,2 triệu người và 31 khu công nghiệp đang hoạt động nên nhu cầu về nước sạch của tỉnh là rất lớn.

Trong những năm tới, sẽ có thêm 8 khu công nghiệp thành lập mới và hàng loạt khu công nghiệp sẽ mở rộng diện tích nên nhu cầu về nước sạch có thể sẽ tăng gấp 2-3 lần so với hiện nay. Từ nay đến năm 2030, Đồng Nai quy hoạch gần 300 dự án khu dân cư, khu đô thị ở các huyện, TP.Biên Hòa và Long Khánh cho thêm gần 7 triệu người dân đến sinh sống. Theo đó, nhu cầu về sử dụng nước sạch sẽ gia tăng nhiều, nên các địa phương đều đã quy hoạch các công trình hạ tầng kỹ thuật, trong đó có nước sạch để phục vụ cho các khu dân cư, khu đô thị. Trong đó, có nhiều địa phương có nguồn nước mặt, nước ngầm hiếm thì xây dựng hồ chứa nước là một trong những giải pháp tốt nhất. Vì nếu thiếu nguồn nước sẽ không phát triển khu dân cư hoặc công nghiệp.

Địa phương này có kế hoạch bảo vệ và mở rộng nguồn nước với mục tiêu đảm bảo sự phát triển kinh tế - xã hội ở hiện tại và tương lai. Dự thảo Kế hoạch Bảo vệ và mở rộng nguồn nước do Sở Xây dựng soạn thảo đề ra các mục tiêu: Bảo vệ môi trường nước, tăng tỷ lệ cấp nước sạch cho người dân, xây dựng mô hình quản lý môi trường nước mặt phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội của tỉnh, nâng cao nhận thức của cộng đồng trong bảo vệ, khai thác, sử dụng nguồn nước. Dự thảo đưa ra các giải pháp thực hiện. Ở nhóm bảo vệ nguồn nước mặt, các nhiệm vụ trọng tâm là kiểm soát việc khai thác, sử dụng nguồn nước ngầm. Cải tạo, nâng cấp các công trình hồ, đập hướng tới phục vụ đa mục tiêu, trong đó có khai thác nước sạch. Kiểm soát nguồn thải gây ô nhiễm nguồn nước.

Ở nhóm giải pháp mở rộng nguồn nước mặt, Sở Xây dựng cho rằng cần quy hoạch và xây dựng thêm khoảng 10 hồ chứa cho các địa phương xa nguồn nước mặt. Phân bổ khai thác nguồn nước hợp lý, trong đó ưu tiên khai thác nước cấp từ các sông, hồ chứa lớn; các hồ chứa vừa và nhỏ kết hợp thủy lợi và khai thác nước cấp khu vực hạn chế nguồn nước. Sở Xây dựng kiến nghị UBND tỉnh làm việc với các công ty cấp nước có trách nhiệm đẩy nhanh việc đầu tư tuyến ống chính, hỗ trợ đầu tư một phần tuyến ống nhánh.

Tỉnh Đồng Nai đầu tư nguồn lực để xây mới các hồ chứa có đủ nguồn nước sạch. 

Để đảm bảo an ninh nguồn nước cấp đến năm 2030, Đồng Nai sẽ dành hơn 2 nghìn tỷ đồng để xây mới các hồ chứa có đủ nguồn nước sạch. Việc xây dựng mới các hồ chứa sẽ ưu tiên ở khu vực xa nguồn nước mặt, khan hiếm nguồn nước ngầm. Đồng thời đây cũng là giải pháp để chủ động tích trữ nguồn nước cho các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội và sinh hoạt của người dân.

Đầu năm 2024, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 08/KH-UBND về bảo vệ và mở rộng nguồn nước mặt phục vụ cấp nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đến năm 2030. Kế hoạch đặt ra các mục tiêu bảo đảm số lượng, chất lượng nước cấp cho sinh hoạt và các hoạt động kinh tế; chủ động tích trữ, điều hòa nguồn nước, giảm rủi ro và thiệt hại liên quan đến nước; cải thiện sức khỏe và chất lượng sống cho người dân nông thôn, góp phần thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới...

Đáng chú ý trong nhóm giải pháp mở rộng nguồn nước là tỉnh sẽ đầu tư xây dựng mới 12 hồ chứa nước với tổng dung tích hơn 25 triệu m3 để trữ nước vào mùa mưa và cấp nước vào mùa khô. Các hồ này dự kiến cung cấp nước sạch khoảng 67 nghìn m3/ngày với tổng vốn đầu tư hơn 2 nghìn tỷ đồng. Một số hồ chứa nước lớn sẽ được đầu tư xây dựng là: hồ Bình Sơn (huyện Long Thành) dung tích hơn 5 triệu m3, hồ tại xã Xuân Quế (huyện Cẩm Mỹ) dung tích 4,8 triệu m3, hồ Gia Ui 2 (huyện Xuân Lộc) dung tích hơn 3,2 triệu m3…

Đồng Nai hiện có 11 hồ chứa phục vụ cấp nước sạch, dung tích 98 triệu m3, năng lực cấp nước hơn 185 nghìn m3/ngày. Dự kiến đến năm 2030 sẽ đầu tư thêm 12 hồ chứa, dung tích 25 triệu m3, năng lực cấp nước khoảng 67 nghìn m3/ngày. Bên cạnh giải pháp đầu tư xây dựng mới, tỉnh Đồng Nai có kế hoạch nâng cấp, nạo vét các hồ chứa hiện hữu để tăng dung tích nhằm cấp nước cho phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của người dân.

Lê Hưng