Diện tích rừng Tây Nguyên ngày càng suy giảm? (Bài 1)

TMO - Tây Nguyên là vùng có tiềm năng lớn về phát triển tài nguyên rừng và nhiều lợi thế về phát triển kinh tế, phát triển lâm nghiệp, có vị trí quan trọng về an ninh chính trị, môi trường sinh thái, đa dạng sinh học và bảo vệ nguồn nước, điều tiết khí hậu cho Vùng.

Tây Nguyên có vai trò, vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước. Phát triển Tây Nguyên nhanh, bền vững là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước và là nhiệm vụ xuyên suốt, trọng tâm, có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển của các địa phương trong vùng và cả nước. Phát triển vùng Tây Nguyên phải phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, bảo đảm thống nhất với hệ thống quy hoạch quốc gia, phù hợp với chiến lược quốc gia về phát triển bền vững, tăng trưởng xanh và thích ứng với biến đổi khí hậu. Cơ cấu lại kinh tế vùng theo hướng phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn là trọng tâm; chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, dựa trên ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số.

Tây Nguyên là vùng có diện tích rừng lớn thứ hai cả nước, có tiềm năng lớn về phát triển tài nguyên rừng và nhiều lợi thế về phát triển kinh tế, phát triển lâm nghiệp. Rừng Tây Nguyên có ảnh hưởng lớn tới đời sống kinh tế - xã hội của các dân tộc thiểu số, có vị trí quan trọng về an ninh chính trị, môi trường sinh thái, đa dạng sinh học và bảo vệ nguồn nước, điều tiết khí hậu cho Vùng.

Diện tích rừng ngày càng suy giảm

Nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Công Tuấn cho biết, sau năm 1975, Tây Nguyên là thủ đô của lâm nghiệp, với 3,8 triệu ha rừng tự nhiên, độ che phủ toàn vùng 70%. Sau nhiều thập kỷ, diện tích rừng ở đây chỉ còn khoảng 2,1 triệu ha. Trong đó, gần 10% là diện tích rừng giàu, phân bố ở sáu vườn quốc gia và các rừng phòng hộ; còn lại là rừng nghèo kiệt. Từ năm 1976 đến 2005, mỗi năm Tây Nguyên để mất khoảng 34.000 ha rừng tự nhiên. Sau Chỉ thị 13/2017 của Ban Bí thư, tình trạng phá rừng giảm nhưng cũng mất 25.000 ha mỗi năm. Trong số này, 78% mất rừng do chuyển đổi mục đích sử dụng, phá rừng bất hợp pháp chỉ chiếm 6%, khai thác rừng trồng 4%, cháy rừng 1%, còn 11% là nguyên nhân khác. Ông đề xuất cần có chính sách đối với hơn 300.000 ha đất lâm nghiệp trước đây bị người dân lấn chiếm trái phép (thực tế người dân sinh sống ổn định tại đây suốt thời gian dài). Nhà nước giải quyết dứt điểm đối với đất đã giao khoán; xem xét công nhận một số loài cây lâu năm (bơ, sầu riêng), cây lấy gỗ vào mục tiêu là cây rừng.

(Ảnh minh hoạ)

Theo Vụ Đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường), thời gian qua vẫn còn những bất cập trong chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng đất lâm nghiệp. Điều này dẫn đến hiệu quả sử dụng đất lâm nghiệp còn hạn chế, chưa xứng đáng với tiềm năng. Thời gian tới, nhà nước cần rà soát sửa đổi, bổ sung hoàn thiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng đất lâm nghiệp trong dự thảo luật đất đai (sửa đổi).

Theo các chuyên gia, vùng Tây Nguyên có vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế, chính trị, quốc phòng, là vùng có diện tích rừng lớn thứ hai cả nước, có tiềm năng phát triển tài nguyên rừng. Song công tác quản lý, bảo vệ, phòng cháy, giao đất, giao rừng còn gặp nhiều thách thức. Tình trạng phá rừng, lấn chiếm rừng còn xảy ra ở một số địa phương. Nhà nước đã có nhiều chính sách bảo vệ rừng, nhưng thực tế một số chính sách, chủ trương chưa thực sự đảm bảo cuộc sống cho người dân, lực lượng quản lý rừng. Thậm chí nhiều ý kiến cho rằng, với thực trạng như hiện nay, rừng đang là "gánh nặng" cho địa phương.

Bài tiếp: Giải pháp phát triển rừng Tây Nguyên theo hướng bền vững

Lê Hùng