Đề xuất Danh mục ngành kinh tế Việt Nam gồm 5 cấp

TMO – ‘Ngành chuyển đổi sang xanh’ là ngành gồm các hoạt động kinh tế gây hại hoặc có thể gây hại với một số mục tiêu, tuy nhiên là các ngành này đóng góp đáng kể với nền kinh tế Việt Nam, do đó cần khuyến khích chuyển đổi hoặc cần có kế hoạch khắc phục toàn diện.

Tại Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam, hệ thống ngành kinh tế xanh quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam được sử dụng thống nhất trong hoạt động thống kê nhà nước. Danh mục ngành kinh tế Việt Nam gồm 5 cấp: Ngành cấp 1 (gồm 22 ngành được mã hóa theo bảng chữ cái lần lượt từ A đến V); Ngành cấp 2 (gồm 87 ngành); mỗi ngành được mã hóa bằng hai số theo ngành cấp 1 tương ứng;

Ngành cấp 3 (gồm 259 ngành); mỗi ngành được mã hóa bằng ba số theo ngành cấp 2 tương ứng; Ngành cấp 4 (gồm 492 ngành); mỗi ngành được mã hóa bằng bốn số theo ngành cấp 3 tương ứng; Ngành cấp 5 (gồm 733 ngành); mỗi ngành được mã hóa bằng năm số theo ngành cấp 4 tương ứng.

Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam gồm danh mục và nội dung quy định tại Phụ lục 1. Nội dung ngành kinh tế Việt Nam giải thích rõ những hoạt động kinh tế gồm các yếu tố được xếp vào từng bộ phận, trong đó: Bao gồm những hoạt động kinh tế được xác định trong ngành kinh tế; Loại trừ những hoạt động kinh tế không được xác định trong ngành kinh tế nhưng thuộc các ngành kinh tế khác.

Chế biến, xuất khẩu thủy hải sản là một trong những ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam. Ảnh minh họa.

Hệ thống ngành kinh tế xanh gồm ngành kinh tế xanh, ngành kinh tế chuyển đổi sang xanh và ngành kinh tế phụ trợ. Ngành kinh tế xanh là ngành gồm các hoạt động kinh tế đáp ứng có khả năng đạt được một trong các mục tiêu tăng trưởng xanh và không gây hại đáng kể với các mục tiêu khác. Ngành chuyển đổi sang xanh là ngành gồm các hoạt động kinh tế gây hại hoặc có thể gây hại với một số mục tiêu, tuy nhiên là các ngành này đóng góp đáng kể với nền kinh tế Việt Nam, do đó cần khuyến khích chuyển đổi hoặc cần có kế hoạch khắc phục toàn diện.

Ngành kinh tế phụ trợ là các ngành gồm các hoạt động kinh tế đạt được các mục tiêu tăng trưởng xanh một cách gián tiếp, có tác động phụ trợ cho các ngành xanh.

Danh mục ngành kinh tế xanh quốc gia gồm 11 ngành kinh tế cấp 1: Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản; Công nghiệp chế biến, chế tạo; Sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hòa không khí; Cung cấp nước; hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải; Xây dựng; Vận tải, kho bãi; Hoạt động xuất bản, phát thanh, sản xuất và phân phối nội dung; Viễn thông, lập trình máy vi tính, tư vấn máy vi tính và các hoạt động dịch vụ thông tin khác; Hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm; Hoạt động kinh doanh bất động sản; Hoạt động chuyên môn, khoa học và công nghệ.

Một ngành kinh tế được xác định là ngành kinh tế xanh khi ngành đó đáp ứng ít nhất một trong các mục tiêu bảo vệ môi trường sau: Giảm thiểu biến đổi khí hậu; Thích ứng với biến đổi khí hậu; Bảo vệ hệ sinh thái và đa dạng sinh học; Khả năng phục hồi tài nguyên và quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn.

Ngành kinh tế có lợi thế phát triển tại Việt Nam

Trong quá trình thực thi các hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là các FTA thế hệ mới, luôn có sự tăng trưởng không đồng đều giữa các ngành trong nền kinh tế dưới tác động của tự do hóa thương mại. Chính vì vậy, cần xác định các ngành kinh tế có lợi thế, đề xuất giải pháp thúc đẩy các ngành này phát triển nhằm tạo động lực tăng trưởng kinh tế, giảm thất nghiệp, gia tăng phúc lợi xã hội.

Theo kết quả của nghiên cứu, thay đổi kim ngạch xuất khẩu của các ngành trong dài hạn, cũng như tỷ lệ phần trăm thay đổi so với kịch bản cơ sở dưới tác động đồng thời của các FTA thế hệ mới (CPTPP, EVFTA và RCEP) như sau: ngành điện thoại và các loại linh kiện có mức tăng kim ngạch xuất khẩu lớn nhất, tiếp theo là ngành thuộc da, hàng dệt may, thực phẩm chế biến. Các ngành hàng thủy sản, máy ảnh, máy quay phim và dây điện cũng có mức tăng kim ngạch xuất khẩu, tuy nhiên mức tăng này không lớn. Các ngành còn lại có mức tăng kim ngạch xuất khẩu giảm so với kịch bản cơ sở, đặc biệt là các ngành trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp, máy móc thiết bị dụng cụ, hàng hóa khác và thương mại.

Trong dài hạn, nhập khẩu của tất cả các ngành đều tăng so với kịch bản cơ sở dưới tác động của từng hiệp định, trong đó tổng kim ngạch nhập khẩu theo Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) tăng nhiều nhất (9,92%), tiếp theo là Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) (9,59%) và cuối cùng là Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) (8,19%). Trong trường hợp mô phỏng các hiệp định được thực thi một cách đồng thời, tăng trưởng nhập khẩu của tất cả các ngành đều tăng so với kịch bản cơ sở, ngoại trừ trường hợp sản phẩm của ngành hàng lâm nghiệp. Quy mô tăng trưởng nhập khẩu dưới tác động đồng thời của cả 3 hiệp định cao hơn so với khi chỉ có tác động của 2 hiệp định CPTPP và EVFTA. Về kim ngạch, ngành điện thoại và các loại linh kiện có mức tăng lớn nhất và vượt rất xa so với các ngành hàng còn lại. Về tốc độ tăng trưởng, ngành thuộc da tốc độ tăng trưởng nhập khẩu lớn nhất, tiếp đến là sản phẩm các ngành máy vi tính, sản phẩm điện tử và hàng dệt may.

Tăng trưởng xuất khẩu của một ngành là động lực tích cực đến tăng giá trị sản xuất của ngành đó, trong khi tăng nhập khẩu (đặc biệt là trong trường hợp nhập khẩu phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng cuối cùng) có thể gây ra áp lực cạnh tranh với hàng hóa sản xuất trong nước, dẫn đến khả năng thu hẹp sản xuất của ngành. Dưới tác động tổng hợp của các hiệp định CPTPP, EVFTA và RCEP, các ngành đang có lợi thế và tiếp tục nhận được các tác động tích cực trong thời gian tới là công nghiệp điện tử: Máy vi tính, sản phẩm điện tử, điện thoại và các loại linh kiện; trong lĩnh vực dệt may và giày da: Hàng dệt may và thuộc da; trong lĩnh vực chế biến thực phẩm có thực phẩm chế biến.

THANH BÌNH