COP27 và những “khoảng trống”

TMO - Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP27) khép lại (bế mạc) hôm 20/11 với một thoả thuận lịch sử về việc thành lập quỹ bồi thường tổn thất và thiệt hại cho các nước dễ bị tổn thương (nước nghèo).

Thoả thuận lịch sử về việc thành lập quỹ bồi thường tổn thất và thiệt hại cho các nước dễ bị tổn thương được xem là kết quả nổi bật tại COP27. Đối với nhiều nhà hoạt động môi trường, quỹ này đại diện cho một chiến thắng gian khổ kéo dài nhiều năm và được thúc đẩy thành lập trong bối cảnh sự chú ý toàn cầu hướng về những nạn nhân trong các thảm họa khí hậu như trận lũ lụt tàn khốc ở Pakistan vào mùa hè vừa qua. Tại COP27, các quốc gia tái khẳng định mục tiêu giữ cho nhiệt độ toàn cầu chỉ tăng 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Bên lề COP27, Mỹ và Trung Quốc, hai quốc gia phát thải khí nhà kính nhiều nhất thế giới, tuyên bố nối lại các cuộc thảo luận về khí hậu. Nếu một trong hai quốc gia không nỗ lực giảm khí phát thải, thế giới không thể đạt mục tiêu đặt ra.

Biến đổi khí hậu ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, nguy cơ đẩy hàng triệu người trên thế giới vào cảnh nghèo đói.

Tuy nhiên, ngay khi kết quả COP27 được công bố, không ít quốc gia và vùng lãnh thổ bày tỏ thất vọng về những điểm còn trống. Theo Chủ tịch COP26 Alok Sharma, so với COP26, COP 27 vẫn còn thiếu nhiều cam kết, như: Mục tiêu lượng khí thải đạt đỉnh trước năm 2025 và việc loại bỏ từng bước sử dụng than đá không được đề cập trong văn bản này. Ngoài ra, cam kết rõ ràng về việc loại bỏ dần tất cả nhiên liệu hóa thạch cũng không đưa vào văn bản trong khi những cam kết về chuyển đổi năng lượng lại mờ nhạt dần.

Hiệu quả về điểm sáng lớn nhất tại hội nghị COP27 dường như không chắc chắn. Quỹ bồi thường tổn thất và thiệt hại đã được thành lập, song những điều khoản chi tiết về hoạt động của quỹ này sẽ phải chờ thêm ít nhất 1 năm nữa, đến khi lãnh đạo các quốc gia tiếp tục thảo luận tại COP28.

COP27 chưa đủ tham vọng về cắt giảm khí thải

Phản ứng về thỏa thuận cuối cùng được thông qua tại COP27 hôm 20/11, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cho rằng, Hội nghị đã chưa thể thúc đẩy việc giảm mạnh khẩn cấp khí thải gây hiệu ứng nhà kính, vấn đề cần thiết để ứng phó với tình trạng nóng lên trên toàn cầu. Ông Guterres nói: "Hành tinh của chúng ta vẫn đang trong tình cảnh nguy cấp. Chúng ta cần giảm mạnh ngay khí thải gây hiệu ứng nhà kính, vấn đề mà COP27 chưa giải quyết được".

Đại diện Liên minh châu Âu (EU) cũng có quan điểm tương tự khi bày tỏ thất vọng vì thỏa thuận cuối cùng của COP 27 "vẫn thiếu tham vọng về giảm mạnh khí thải gây hiệu ứng nhà kính". Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) phụ trách chính sách khí hậu cho biết, thỏa thuận cuối cùng này vẫn chưa đủ tạo bước tiến cho người dân và Trái Đất. Những nỗ lực mới của các nước giàu có và cũng là những nước có phát thải lớn vẫn là chưa đủ để tăng cường và đẩy nhanh tiến độ giảm phát thải.

Cảnh báo thời gian đàm phán đang bị thu hẹp

Trước đó, hôm 18/11, Chủ tịch COP26 nhấn mạnh hội nghị COP27 vẫn chưa thể tiến tới văn kiện cuối cùng, với những nội dung cân bằng và tham vọng về việc giảm nhẹ, thích ứng, hỗ trợ tài chính liên quan biến đổi khí hậu. Ông Alok Sharma cảnh báo thời gian để đạt được thỏa thuận tại COP27 năm nay tại Ai Cập đang cạn dần, đồng thời kêu gọi vạch ra hướng đi rõ ràng hơn trong lộ trình đàm phán cuối cùng. Hiện các bên vẫn đang bất đồng về các vấn đề quan trọng như cung cấp tài chính cho các nước đang phát triển chịu ảnh hưởng nặng của thảm họa khí hậu.

Lan Hương