Chặn “đảo nhiệt đô thị” như thế nào?

TMO - Quá trình đô thị hóa nhanh là một trong những nguyên nhân khiến thời tiết khắc nghiệt hơn mỗi khi vào hè, nắng nóng kéo dài. Đặc biệt, hiệu ứng “đảo nhiệt đô thị” khiến các đô thị lớn như Hà Nội và TP. HCM có nền nhiệt độ cao hơn so với các khu vực khác.

Người dân TP. HCM và các tỉnh miền Tây Nam Bộ vừa trải qua đợt nắng nóng mà theo người dân nơi đây hàng chục năm nay chưa từng ghi nhận. Nắng, nóng đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sức khỏe của người dân, đặc biệt đối với người lớn tuổi và trẻ em, đây cũng được xác định là đối tượng chịu nhiều tổn thương về thiên tai.

Người dân Hà Nội "vật lộn" với thời tiết nắng nóng trên 40 độ C (chiều ngày 6/5).

Tương tự, dù mới chỉ bắt đầu vào hè, Hà Nội và các tỉnh khu vực phía Bắc, miền Trung cũng vừa trải qua đợt nắng nóng gay gắt, đặc biệt gay gắt với nền nhiệt ghi nhận cao nhất lên đến trên 50 độ C (vị trí đo ngoài trời). Thời điểm giữa trưa, các cửa hàng, người dân đều phải đóng cửa, hạn chế đi lại, hoạt động để tránh nắng nóng.

Đâu là nguyên nhân?

Nhiều nguyên nhân dẫn đến có sự chênh lệch về nhiệt độ giữa vùng đô thị và nông thôn. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, “đảo nhiệt” là một trong những nguyên nhân chính. Theo nhận định của giới chuyên gia, hiện tượng “đảo nhiệt đô thị” là hiện tượng nóng lên ở khu vực trung tâm của thành phố hay sự chênh lệch nhiệt độ giữa đô thị lõi với khu vực ngoại ô, nông thôn xung quanh. Hiện tượng tăng nhiệt độ cục bộ này tạo nên khu vực trung tâm như một “chảo lửa”, có nhiệt độ cao hơn các nơi khác nên được gọi là “đảo nhiệt đô thị”.

Tận dụng sân thượng để trồng cây xanh đang là xu hướng phù hợp trong bối cảnh biến đổi khí hậu gia tăng.

Theo các chuyên gia về quy hoạch kiến trúc, giải pháp quan trọng nhất để giảm thiểu hiệu ứng “đảo nhiệt đô thị” là phải có quy hoạch hợp lý, để từ đó có phương án bố trí mật độ dân cư, hệ thống giao thông, diện tích mặt nước, cây xanh theo quy chuẩn. Cụ thể, tăng cường phát triển không gian xanh; Bố trí hài hòa phân bố mật độ giao thông lớn, hạn chế ùn tắc giao thông, phát khí thải ra môi trường vào các giờ cao điểm. Đồng thời, bảo vệ diện tích mặt nước ao hồ. Bên cạnh đó, các yếu tố địa hình và phân bố khoảng cách giữa các tòa nhà cao tầng cũng phải được quan tâm, điều chỉnh bởi các công trình cao tầng gây ảnh hưởng đến khả năng lưu thông gió, khả năng hấp thụ nhiệt cũng như khả năng phát xạ khí thải.

Ngoài ra, cần tích cực khuyến khích người dân, doanh nghiệp “xanh hóa” các ngôi nhà, công trình tạo các mảng xanh trên mái nhà, dọc các bức tường, hành lang, sân thượng hoặc sử dụng các loại vật liệu xây dựng, mái che thông minh, tán nhiệt tốt, thân thiện với môi trường (gạch không nung, tôn cách nhiệt, tấm ốp tường 3D)... Đây cũng là một xu hướng mới về kiến trúc giúp giải quyết triệt để hiện tượng gia tăng nhiệt tại đô thị.

Nhiều chuyên gia cho rằng, với các hộ dân cư, những khu vườn trên mái nhà cũng giúp chống nóng. Bên cạnh đó, trồng cây trên sân thượng làm giảm khí CO2 phát ra môi trường, giúp hạ nhiệt bầu không khí vào mùa nóng, hỗ trợ giảm tải phần lớn cho hệ thống cống rãnh thoát nước mưa, tạo vùng khí hậu ổn định và góp phần tạo nên một môi trường đô thị trong lành. Do đó, các ngành chức năng cần quan tâm hơn nữa đến công tác thiết kế xây dựng và triển khai quy hoạch, phát triển các mảng xanh đô thị, xây dựng chiến lược cụ thể, rõ ràng về phân bố hệ thống các khu dân cư mới, trung tâm thương mại, công viên mới. Đẩy mạnh xã hội hóa kêu gọi doanh nghiệp đầu tư quản lý cây xanh tại các công trình hạ tầng phục vụ sản xuất. Tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân trong bảo vệ và phát triển không gian xanh ở các khu dân cư, tạo môi trường sống tốt hơn cho các khu dân cư, góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu.

Phạm Dung