Cần cải thiện hệ thống chính sách về rác thải nhựa

TMO – Cần tiếp tục xử lý tốt các nguồn gây ô nhiễm môi trường biển và đại dương từ đất liền, nhất là rác thải nhựa thông qua việc tăng cường kiểm soát việc thu gom, vận chuyển, xử lý trên đất liền, khu vực ven biển và hải đảo; thúc đẩy các hoạt động hợp tác các tổ chức quốc tế nhằm giải quyết những vấn đề về tài nguyên và môi trường.

Theo số liệu thống kê, tại Việt Nam, túi ni-lông chiếm khối lượng khá lớn trong chất thải nhựa do được cung cấp miễn phí từ các cửa hàng, với mức sử dụng trung bình là 35 túi/hộ gia đình/tuần, mỗi ngày có hàng chục triệu túi ni-lông được sử dụng và thải ra môi trường nhưng chỉ có 27% trong số đó được thu gom, xử lý và tái chế. Như vậy, một lượng lớn rác thải nhựa bị cuốn vào hệ thống sông ngòi, kênh rạch trôi ra biển.

Ngoài ra, việc thải bỏ hoặc làm mất ngư cụ trong hoạt động khai thác thủy sản, thải bỏ rác thải nhựa trong các hoạt động kinh tế-xã hội khác diễn ra trên biển cũng chưa được quản lý, kiểm soát chặt chẽ. Đáng lo ngại, tình trạng xả rác thải nhựa bừa bãi cùng với một lượng lớn rác thải từ đại dương dạt vào các đảo, bãi tắm, nhất là trong mùa du lịch đang là vấn đề đáng báo động ở vùng ven biển và các hải đảo ở nước ta hiện nay. Điều đó đã ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp của rác thải nhựa đại dương lên hệ sinh thái biển, sức khỏe con người và các ngành kinh tế biển.

(Ảnh minh hoạ)

Hướng đến việc xây dựng hoàn thành mục tiêu 14.1 trong Chương trình Nghị sự phát triển bền vững đến năm 2030 của Liên hợp quốc về ngăn ngừa và giảm hiệu quả các loại hình ô nhiễm rác thải nhựa đại dương, Việt Nam thời gian qua đã nỗ lực thể hiện qua các cam kết chính trị cũng như các hoạt động thực tiễn quản lý rác thải nhựa. Tuy nhiên, hệ thống chính sách, pháp luật của Việt Nam về rác thải nhựa và rác thải nhựa đại dương vẫn còn nhiều điều phải cải thiện, cụ thể như: Chưa có các biện pháp mạnh về công tác phòng ngừa, giảm thiểu chất thải từ khâu nhập khẩu, sản xuất và thương mại; việc thu gom, vận chuyển chất thải nhựa chưa được thực thi hiệu quả. Trong khi đó, trách nhiệm quản lý chất thải nhựa thường chủ yếu tập trung cho ngành tài nguyên môi trường, UBND các tỉnh, thành phố, trong khi thực tiễn các vi phạm quy định về quản lý chất thải lại từ cấp cơ sở xã, phường, nhất là các biện pháp xử phạt đối với hành vi vi phạm các quy định về quản lý chất thải còn chưa đủ sức răn đe...

Nhiều chuyên gia cho rằng, cần thống nhất trong nhận thức và hành động nhằm ứng xử một cách có trách nhiệm với biển và đại dương theo chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trên cơ sở luật pháp quốc tế, coi đây là tiêu chuẩn về đạo đức, văn hóa của mỗi cộng đồng, doanh nghiệp và người dân. Ngoài ra, cần tiếp tục xử lý tốt các nguồn gây ô nhiễm môi trường biển và đại dương từ đất liền, nhất là rác thải nhựa thông qua việc tăng cường kiểm soát việc thu gom, vận chuyển, xử lý trên đất liền, khu vực ven biển và hải đảo; thúc đẩy các hoạt động hợp tác các tổ chức quốc tế nhằm giải quyết những vấn đề về tài nguyên và môi trường, trong đó có rác thải nhựa đại dương.

Cần quan tâm hơn nữa trong bố trí nguồn lực để kịp thời triển khai thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan rác thải nhựa và rác thải đại dương; đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển, ứng dụng, chuyển giao công nghệ, kỹ thuật trong xử lý và giảm thiểu rác thải nhựa đại dương; khuyến khích nghiên cứu, phát triển hệ thống thu gom và xử lý rác thải nhựa đại dương trên cơ sở có điều chỉnh, thích ứng với điều kiện thực tiễn.

Lê Hùng