Các Bộ, ngành và địa phương cần quyết liệt ngăn chặn đánh bắt hải sản bất hợp pháp

TMO – Dù đã triển khai nhiều biện pháp quản lý ngăn chặn, tuy nhiên, đến nay một số nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách vẫn chưa bảo đảm tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trong đó, tính từ sau đợt thanh tra lần thứ 4 của EC đến nay tiếp tục xảy ra 17 tàu/190 ngư dân bị các nước bắt giữ.

Theo Cục Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), sau hơn 6 năm chống khai thác IUU (từ ngày 23/10/2017 đến nay), các ban, bộ, ngành, địa phương đã tích cực thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để khắc phục các tồn tại, hạn chế theo khuyến nghị của EC tại đợt thanh tra lần thứ 4. Tuy nhiên, đến nay một số nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách vẫn chưa bảo đảm tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trong đó, tính từ sau đợt thanh tra lần thứ 4 của EC đến nay tiếp tục xảy ra 17 tàu/190 ngư dân bị các nước bắt giữ.

Về công tác quản lý đội tàu, hiện cả nước còn khoảng 15.198 tàu cá "3 không" (không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp phép). Về theo dõi, kiểm soát hoạt động tàu cá, tình trạng tàu cá vi phạm quy định ngắt kết nối VMS tiếp tục xảy ra phổ biến, từ đầu năm 2023 đến nay xảy ra gần 5.000 lượt tàu mất kết nối trên 10 ngày. Bên cạnh đó, hành vi vi phạm vận chuyển, gửi thiết bị VMS trên tàu cá khác nhằm trốn tránh sự theo dõi của cơ quan quản lý đang diễn biến phức tạp.

Tại nhiều địa phương, việc kiểm soát chất lượng nhật ký khai thác phục vụ cho công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản vẫn không được bảo đảm theo quy định. Chưa triển khai thống nhất, đồng bộ trong cả nước Hệ thống Truy xuất nguồn gốc điện tử để theo dõi, kiểm soát công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác trong nước trong khi chỉ đạo của Thủ tướng là phải hoàn thành, báo cáo kết quả trước ngày 31/12/2023.

Về công công tác thực thi pháp luật, xử lý vi phạm IUU, vẫn còn tình trạng thiếu quyết liệt, không đồng đều giữa các địa phương. Công tác điều tra, xử phạt các trường hợp vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài từ đầu năm 2023 đến nay còn hạn chế, hiện mới xác minh, đưa ra xử phạt được 8/37 tàu bị nước ngoài bắt giữ, xử lý (chiếm 21,62%). Việc xác minh, xử phạt các trường hợp mất kết nối VMS theo quy định còn hạn chế; tính riêng đối với khối tàu từ 24 mét trở lên vi phạm mới đạt khoảng trên 10%; hầu như chưa xử phạt hành vi ngắt kết nối trên 6 tiếng không thông báo vị trí theo quy định.

Tuyên truyền chấp hành pháp luật trong đánh bắt hải sản trên biển.

Mới đây, chủ trì và phát biểu tại cuộc họp trực tuyến với các địa phương ven biển về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định (IUU), Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang nêu rõ, qua đợt thanh tra lần thứ 4 vào tháng 10/2023, đoàn thành tra của EC đánh giá Việt Nam có nhiều chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; chưa kiểm soát tốt nguồn gốc thủy sản xuất khẩu và tàu cá; việc thực thi pháp luật, trong đó có xử phạt tình trạng tàu cá mất kết nối, còn hạn chế.

Đợt thanh tra lần thứ 5 là cơ hội cuối cùng để Việt Nam gỡ thẻ vàng trước khi EU bầu cử, vì thế rất cần những giải pháp tổng lực trên, tạo chuyển biến thực chất trong công tác chống IUU để gỡ thẻ vàng sớm nhất có thể, Phó Thủ tướng nêu rõ, đồng thời nhấn mạnh nếu không gỡ được thẻ vàng trong thời gian sắp tới thì có thể phải mất vài năm nữa mới có cơ hội gỡ, thậm chí có nguy cơ bị phạt thẻ đỏ, bị hạn chế xuất khẩu thuỷ sản vào các thị trường quan trọng khác.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh thời gian còn lại rất ít, khoảng gần 3 tháng nữa là đến thời điểm EC cử đoàn thanh tra sang Việt Nam, nên phải dồn tổng lực, mở "đợt cao điểm của cao điểm" với mục tiêu cao nhất là gỡ được thẻ vàng sau lần thanh tra thứ 5 sắp tới, trong đó tập trung không để có tàu cá bị bắt ở nước ngoài, đồng thời xử lý nghiêm các vi phạm, không có ngoại lệ, trong đó có hành vi tổ chức, môi giới xuất cảnh trái phép, sử dụng trái phép vật liệu nổ trong đánh bắt hải sản. Các địa phương nghiên cứu kỹ lưỡng, vận dụng các quy định hiện hành để xử lý các vi phạm về IUU. Bốn địa phương có đội tàu lớn là Kiên Giang, Bình Định, Bến Tre, Cà Mau tập trung xử lý ngay các tàu mất kết nối theo quy định hiện hành.

Phó Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức các đoàn đi kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; chỉ đạo Cục Kiểm ngư phối hợp với Bộ Công an xứ lý dứt điểm tàu vi phạm được đoàn thanh tra của EC chỉ ra tại Khánh Hoà.

Bộ Quốc phòng chỉ đạo lực lượng biên phòng quản lý, kiểm soát tốt tàu cá xuất, nhập bến, tại vùng biển giáp ranh, tập trung ở vùng biển ngoài khơi tỉnh Kiên Giang và Cà Mau. Bộ Công an thúc đẩy điều tra, đưa ra xét xử hành vi tổ chức và môi giới xuất cảnh trái phép và hành vi hợp thức hoá hồ sơ đối với các lô hàng hải sản xuất khẩu; mở rộng điều tra các nhóm tàu không về bến mà sử dụng các tàu khác tiếp tế nhiên liệu, đá, đồ ăn và tiếp nhận cá mang về bờ bán.

Các địa phương thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Trung ương, phải quyết liệt hơn như đoàn thanh tra của EC đã chỉ rõ, nhấn mạnh nếu không quyết liệt, Trung ương sẽ có biện pháp buộc các địa phương phải quyết liệt mới có thể tháo gỡ thẻ vàng trong thời gian sớm nhất.

Về lâu dài, Phó Thủ tướng Chính phủ cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải có các giải pháp căn cơ, lâu dài để phát triển ngành thuỷ sản bền vững, có trách nhiệm như hợp tác với các nước về nghề cá, mở ra hướng đi mới cho ngư dân; thu hút đầu tư nước ngoài vào nuôi trồng, chế biến hải sản. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng phương án/kế hoạch khai thác thuỷ sản bền vững, trong đó tính đến khả năng cấm biển để bảo vệ, tái tạo ngư trường và hỗ trợ ngư dân khi thực hiện cấm biển.

LÝ LAN