Bình Định quyết liệt xử lý các trường hợp lấn chiếm đất đai

TMO - Thời gian tới, tỉnh Bình Định sẽ triển khai xử lý dứt điểm hàng nghìn trường hợp vi phạm về lấn, chiếm đất đai, xây dựng trái phép còn tồn tại, không để xảy ra vi phạm mới.

Theo đánh giá của UBND tỉnh Bình Định, trong những năm qua, công tác quản lý nhà nước về đất đai, nhất là việc thực hiện xử lý, lấn chiếm đất đai trên địa bàn tỉnh đã được UBND các cấp, các ngành của tỉnh quan tâm chỉ đạo tổ chức thực hiện; tình trạng lấn, chiếm đất đai tuy đã giảm số vụ mới phát sinh, nhưng các trường hợp vi phạm trong những năm trước đây chưa được các địa phương xử lý dứt điểm.

Trong đó, tại các địa bàn, khu vực ven các khu dân cư hiện có, các vùng giáp ranh khu vực công cộng như: chân đổi núi, ven đường giao thông, đất chưa sử dụng,.. các khu khu vực Nhà nước quy hoạch đầu tư xây dựng đường giao thông mới, quy hoạch phát triển hạ tầng đô thị, khu dân cư nông thôn đã xảy ra tình trạng lấn chiếm đất đai trở lại nhưng chưa được ngăn chặn kịp thời.

Theo UBND tỉnh, thống kê tình trạng lấn chiếm đất đai, xây dựng trái phép, từ trước đến ngày 31.3.2023, toàn tỉnh phát hiện 14.257 trường hợp vi phạm, đã xử lý 6.945 trường hợp, còn 7.313 trường hợp chưa xử lý. Trong đó, nhiều nhất là TP Quy Nhơn với 5.074 trường hợp (đã xử lý 2.712 trường hợp); huyện Tuy Phước 3.293 trường hợp (đã xử lý 1.235 trường hợp); huyện Tây Sơn có 2.410 trường hợp (đã xử lý 2.135 trường hợp)…

Trong 3 năm (2020 - 2022), trên địa bàn tỉnh có 1.781 trường hợp vi phạm về công trình xây dựng lấn, chiếm đất đai, xây dựng trên đất không được phép xây dựng. Trong đó, 1.781 trường hợp đã lập hồ sơ xử lý; 1.069 trường hợp đã thực hiện cưỡng chế, tháo dỡ; 159 trường hợp chưa xử lý. Nhiều nhất là ở TP Quy Nhơn với 1.389 trường hợp, các trường hợp này đều đã được lập hồ sơ để xử lý, nhưng mới cưỡng chế được 940 trường hợp.

Đề cập đến nguyên nhân của tình trạng trên, UBND tỉnh Bình Định cho biết công chức cấp xã chưa nắm vững quy định của pháp luật về xây dựng, pháp luật về đất đai nên nhiều trường hợp xử lý không đúng quy định của pháp luật, tạo kẽ hở để người dân xây dựng hoàn thành công trình, khó khăn trong công tác cưỡng chế tháo dỡ.

Trong khi đó, UBND cấp huyện chưa quyết liệt trong việc xử lý các công trình vi phạm trật tự xây dựng, lấn, chiếm đất đai, xây dựng trái phép, không ban hành quyết định cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính và cưỡng chế phá dỡ công trình, bộ phận công trình; chưa kiên quyết trong công tác chỉ đạo kiểm tra, xử lý đối với các công trình vi phạm về quản lý trật tự đô thị, trật tự xây dựng và lấn, chiếm đất đai. 

UBND tỉnh Bình Định cho biết, tình trạng lấn, chiếm đất đai tuy đã giảm số vụ mới phát sinh, nhưng các trường hợp vi phạm trong những năm trước đây chưa được các địa phương xử lý dứt điểm. 

Để chấn chỉnh tình trạng nêu trên, đồng thời kiểm tra, rà soát, giải quyết những tồn tại kéo dài trong những năm qua về lấn, chiếm đất đai trên địa bàn quản lý; đồng thời, nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương sở tại trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đất đai, nhất là trong việc ngăn chặn không để lấn, chiếm đất đai phát sinh mới, UBND tỉnh yêu cầu các đơn vị triển khai hiệu quả các nhiệm vụ được giao.

Cụ thể, từng địa phương cấp xã phối hợp với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức hội, đoàn thể cùng cấp tiến hành hướng dẫn kê khai, xác lập danh sách toàn bộ các trường hợp lấn, chiếm đất đai xảy ra trên địa bàn trong những năm qua. Theo đó, căn cứ vào quy định của pháp luật về đất đai, tình hình thực tế tại địa phương, UBND các huyện, thị xã, thành phố quyết định xử lý từng trường hợp cụ thể. Đồng thời, phát hiện xử lý kịp thời các trường hợp phát sinh mới; nâng cao vai trò trách nhiệm quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn.

UBND tỉnh yêu cầu các huyện, thị xã, thành phố tổ chức ra quân kiểm tra, thống kê số trường hợp vi phạm, theo đó những trường hợp đủ điều kiện tồn tại tiếp tục sử dụng đất thìUBND huyện, thị xã, thành phố thực hiện xử lý và thực hiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai hiện hành. Các trường hợp không đủ điều kiện cho phép tồn tại thì phải xử lý dứt điểm. Đồng thời, chấn chỉnh công tác quản lý, sử dụng đất đai, thường xuyên kiểm tra phát hiện, ngăn chặn kịp thời những trường hợp lấn, chiếm đất mới phát sinh xử lý theo đúng quy định của pháp luật nhằm lập lại trật tự, kỷ cương, trong quản lý nhà nước về đất đai ở từng địa phương.

UBND tỉnh cho biết, đối với trường hợp vi phạm trước ngày 1/7/2014, trường hợp nào đủ điều kiện cho phép tiếp tục sử dụng đất (đủ điều kiện tồn tại) thực hiện theo quy định tại Điều 22 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ; trường hợp nào không đủ điều kiện cho phép tồn tại (do vi phạm quy hoạch, hoặc phát sinh từ ngày 1/7/2014 trở về sau), thì thông báo rõ nội dung gửi UBND xã, phường, thị trấn và nhân dân biết. Kết quả xét duyệt của Ban chỉ đạo cấp huyện, thị xã, thành phố niêm yết công khai tại trụ sở UBND xã, phường, thị trấn và trụ sở xóm, thôn (tổ, khu vực) để nhân dân biết tham gia ý kiến.

Cụ thể, trường hợp đủ điều kiện cho phép sử dụng đất theo quy định tại Điều 22 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ, UBND cấp huyện chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn người sử dụng đất làm đơn xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; trường hợp không đủ điều kiện cho phép tồn tại, thì trong thông báo phải nêu rõ thời gian và hướng xử lý cụ thể; trường hợp buộc phải tháo dỡ trả đất cho nhà nước, nếu quá thời gian quy định mà người sử dụng đất không chấp hành, thì UBND xã, phường, thị trấn báo cáo UBND huyện, thị xã, thành phố thực hiện việc cưỡng chế theo quy định của pháp luật.

Riêng trường hợp lấn, chiếm đất đai từ ngày 1/7/2014 trở về sau, Nhà nước không công nhận quyền sử dụng đất, không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật hiện hành. UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn và các phòng chuyên môn thuộc huyện thường xuyên kiểm tra phát hiện các trường hợp mới phát sinh, gắn với việc công bố công khai số điện thoại đường dây nóng, thư điện tử và địa điểm tiếp nhận các thông tin từ tổ chức, công dân phát hiện báo các trường hợp lấn, chiếm đất đai, giao đất trái quy định. Phân công cán bộ trực tiếp tiếp nhận ý kiến và ghi vào sổ theo dõi hàng ngày.

Cán bộ công chức địa chính cấp xã, phường, thị trấn có trách nhiệm thường xuyên kiểm tra tình hình sử dụng đất tại địa bàn quản lý để phát hiện kịp thời những trường hợp lấn, chiếm đất đai mới phát sinh. Khi phát hiện, trong thời hạn không quá 1 ngày làm việc, kể từ khi phát hiện sai phạm phải báo cáo bằng văn bản lên Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn để buộc tháo dỡ trong ngày. Đồng thời báo cáo Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, thị xã, thành phố để báo cáo UBND cấp huyện ngăn chặn, tháo dỡ.

Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn có trách nhiệm chỉ đạo thường xuyên việc kiểm tra phát hiện hành vi lấn chiếm đất đai mới phát sinh. Trong thời hạn không quá 1 ngày, kể từ ngày phát hiện vi phạm, hoặc được báo cáo có vi phạm thì tổ chức việc kiểm tra buộc khôi phục lại tình trạng sử dụng đất ban đầu. Nếu người có hành vi vi phạm không chấp hành thì tổ chức tháo dỡ, trường hợp vượt thẩm quyền báo cáo UBND huyện, thị xã, thành phố tổ chức cưỡng chế tháo dỡ kịp thời.

Chủ tịch UBND huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo các cơ quan có chức năng trực thuộc phối hợp với UBND xã, phường, thị trấn (nơi có đất xảy ra lấn chiếm) tổ chức thực hiện việc cưỡng chế theo thẩm quyền (trừ trường hợp quy định tại khoảng 3, Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ).

Các Sở, ngành chức năng, địa phương tăng cường rà soát, quyết liệt xử lý nghiêm các trường hợp lấn chiếm đất đai (Ảnh minh họa). 

Theo kế hoạch, tháng 7/2023, UBND các huyện, thị xã, thành phố phải quán triệt chủ trương; thành lập Ban chỉ đạo cấp huyện và chỉ đạo UBND cấp xã, phường, thị trấn thành lập Tổ công tác; tổ chức ra quân trên địa bàn; họp dân phát tờ khai tình hình sử dụng đất. Trong tháng 8/2023, các địa phương phải chỉ đạo hoàn thành việc lập danh sách người sử dụng đất do lấn, chiếm niêm yết công khai, thời gian 15 ngày làm việc (lần 1). Còn từ tháng 9 đến tháng 12/2023, tổ công tác cấp xã, phường, thị trấn hoàn thành việc kiểm tra thực tế, đo đạc đất đai, lập bản đồ thửa đất, phân loại đối tượng gửi hồ sơ về ban chỉ đạo cấp huyện, thị xã, thành phố.

Từ tháng 1 đến tháng 2/2024, Ban chỉ đạo cấp huyện hoàn thành việc xét và công bố danh sách, ra thông báo các trường hợp được phép tồn tại, các trường hợp không được phép tồn tại buộc tháo dỡ. Đồng thời chuẩn bị quỹ đất ở trên địa bàn, quỹ nhà ở xã hội (nếu có) đề xuất chủ trương tái định cư, bán nhà ở xã hội nhằm đảm bảo an sinh xã hội (đối với trường hợp không có nơi ở nào khác trên địa bàn cấp huyện theo quy định).

Trong tháng 2/2024, các địa phương thực hiện việc niêm yết danh sách công khai, thời gian 15 ngày làm việc (lần 2). Tháng 3/2024 đến hết tháng 5/2024, các huyện, thị xã, thành phố phải thực hiện việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với trường hợp được phép tồn tại. Từ tháng 5/2024 trở đi, phải tổ chức ra quân xử lý tháo dỡ hoặc cưỡng chế những trường hợp lấn, chiếm đất đai không được phép tồn tại. Theo UBND tỉnh, từ nay về sau, trường hợp vi phạm lấn, chiếm đất đai mới phát sinh, chính quyền sở tại phải kiểm tra phát hiện và xử lý buộc tháo dỡ, hoặc cưỡng chế tháo dỡ ngay trong ngày (kể cả thời gian ngoài giờ hành chính, ngày nghỉ).

Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với sở, cơ quan liên quan hướng dẫn và theo dõi việc thực hiện xử lý lấn, chiếm đất đai của địa phương thực hiện, kịp thời tổng hợp báo cáo đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện. Nhất là trong công tác thực hiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định. Định kỳ hàng quý, 6 tháng, năm báo cáo UBND tỉnh kết quả thực hiện trong toàn tỉnh.

Sở Xây dựng rà soát, các đồ án quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn tổ chức công bố theo quy định. Hướng dẫn UBND cấp huyện thực hiện quy hoạch vùng huyện, quy hoạch xây dựng xã, quy hoạch điểm dân cư nông thôn… xác định sự phù hợp quy hoạch với vị trí lấn, chiếm đất đai để làm cơ sở thực hiện. Tăng cường công tác quản lý nhà ở, thị trường bất động sản và xây dựng trái phép trên địa bàn tỉnh; xử lý nghiêm việc xây dựng công trình, vật kiến trúc, nhà ở trên đất không đúng quy định.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn các địa phương thực hiện nghiêm túc công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn tỉnh. Hướng dẫn việc xác định, xử lý diện tích đất rừng bị lấn, chiếm phải thu hồi. Chỉ đạo các Ban quản lý rừng, Công ty TNHH Lâm nghiệp quản lý đất đã giao, cho thuê bị lấn, chiếm phối hợp với chính quyền địa phương xử lý đúng quy định. Thực hiện việc khoán bảo vệ, phát triển rừng theo đúng quy định của pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng; đồng thời, xử lý trách nhiệm tổ chức được giao quản lý đất rừng để xảy ra lấn, chiếm theo quy định.

Minh Đức