Tăng sản lượng vải thiều xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản

TMO - Để tăng cường xuất khẩu vải thiều sang Nhật Bản, Vụ Thị trường châu Á-châu Phi (Bộ Công Thương), đề xuất các giải pháp như mở rộng vùng trồng, nâng cao chất lượng và mẫu mã vải, đẩy mạnh hoạt động xúc tiến, giới thiệu quả vải tại Nhật Bản; đa dạng sản phẩm từ quả vải, nhất là sản phẩm chế biến…

Hiện Hải Dương có khoảng 9.000ha trồng vải và mỗi năm, sản lượng vải thiều của Hải Dương đạt khoảng 60.000 tấn. Vải thiều Thanh Hà đã lọt top 10 sản phẩm uy tín chất lượng, là một trong những sản phẩm tinh hoa đặc sản ba miền của Việt Nam. Toàn tỉnh có 203 mã số vùng trồng xuất khẩu vải đi các nước; trong đó có Nhật Bản.

Năm 2023, toàn tỉnh Bắc Giang có 29,7 nghìn ha trồng vải thiều. Sản lượng ước đạt hơn 180.000 tấn, tăng khoảng 20.000 tấn so với năm ngoái. Trong đó, diện tích trồng vải đạt tiêu chuẩn VietGAP là 15.600ha với sản lượng ước đạt 115.000 tấn; đạt tiêu chuẩn GlobalGAP là 215ha với sản lượng khoảng 2.500 tấn. Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh Bắc Giang hiện đã có  37 mã xuất khẩu sang Nhật Bản (hơn 297,4ha) . 

Theo đánh giá của các ngành chức năng, quả vải thiều của Việt Nam có nhiều tiềm năng vào thị trường Nhật Bản. Để quảng bá, xúc tiến thương mại, những năm qua Việt Nam cũng đã triển khai quảng bá vải thiều qua các hội nghị có sự tham gia của các tham tán thương mại. Trong đó, Bắc Giang và Hải Dương phối hợp với một số doanh nghiệp cùng Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản tổ chức tặng vải miễn phí ở Lễ hội Việt Nam tại Nhật Bản.

Năm 2021, một doanh nghiệp xuất khẩu trong nước thông qua thương vụ đã gửi vải thiều làm hàng mẫu sang Nhật Bản để làm quà tặng cho các chính khách, đối tác của Đại sứ quán, Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản để họ dùng thử. Từ năm 2022, Hiệp hội Giao lưu quốc tế hoa quả Nhật Bản phối hợp với Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản triển khai dự án thúc đẩy xuất khẩu vải tươi từ Việt Nam và đã được nhiều người dân Nhật Bản ủng hộ.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc quảng bá quả vải thiều ở Nhật Bản hiện nay mới ở mức độ để Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản trực tiếp triển khai. Việc quảng bá, tiếp thị loại trái cây đặc sản này, Việt Nam vẫn hạn chế hơn so với Thái Lan, Trung Quốc. Vụ Thị trường châu Á-châu Phi (Bộ Công Thương), cho biết thời gian qua, Bộ Công Thương và tỉnh Hải Dương đã phối hợp chặt chẽ trong việc đàm phán mở cửa thị trường cho quả vải và các hoạt động kết nối doanh nghiệp, xúc tiến thương mại.

Mặc dù nhu cầu thị trường Nhật Bản với trái vải Hải Dương rất lớn nhưng hiện nay sản lượng vải sang Nhật còn khiêm tốn, chỉ mới chiếm 6% sản lượng vải xuất khẩu của Hải Dương. Vì vậy, Bộ Công Thương mong muốn phối hợp tốt với Hải Dương để tăng tỷ trọng vải thiều xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản. Để tăng cường xuất khẩu vải thiều sang Nhật Bản, Vụ Thị trường châu Á-châu Phi đề xuất các giải pháp như mở rộng vùng trồng, nâng cao chất lượng và mẫu mã vải, đẩy mạnh hoạt động xúc tiến, giới thiệu quả vải tại Nhật Bản; đa dạng sản phẩm từ quả vải, nhất là sản phẩm chế biến… 

Chú trọng nâng cao chất lượng, đẩy mạnh quảng bá là những giải pháp nhằm gia tăng xuất khẩu vải thiều sang Nhật Bản. 

Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cho biết, theo yêu cầu của Nhật Bản, vải xuất khẩu phải được xử lý bằng công nghệ xông hơi, khử trùng và có chuyên gia Nhật Bản giám sát. Trong 2 năm ảnh hưởng dịch Covid-19, Nhật Bản ủy quyền cho Cục Bảo vệ thực vật trực tiếp giám sát. Nhưng năm nay, Nhật Bản cử chuyên gia kiểm dịch thực vật trở lại Việt Nam trực tiếp giám sát, chứng nhận cho các lô hàng xuất khẩu.

Theo Cục Bảo vệ thực vật, thị trường Nhật Bản yêu cầu dư lượng thuốc bảo vệ thực vật tối đa cho phép chỉ là 0,01 mg/kg, đây là mức thấp nhất và ở ngưỡng này thì gần như không phát hiện thuốc bảo vệ thực vật trên quả vải. Để đạt được tiêu chuẩn này, Cục Bảo vệ thực vật thường xuyên khuyến cáo nông dân không sử dụng thuốc nằm trong danh mục và đảm bảo thời gian cách ly. Theo đó, trước khi thu hoạch 10 - 15 ngày, các nhà vườn không được sử dụng bất kỳ loại thuốc bảo vệ thực vật nào.

Để giữ vững thị trường xuất khẩu đối với quả vải thiều, việc kiểm soát chất lượng vải thiều xuất khẩu đi các thị trường EU, Hoa Kỳ và Nhật Bản, hằng năm, tại các vùng chuyên trồng vải thiều xuất khẩu, cán bộ kiểm dịch thực vật đều lấy mẫu phân tích tầm soát, đánh giá các nguy cơ rủi ro trước vụ thu hoạch. Trước thu hoạch 7 ngày và 2 ngày, cán bộ kiểm dịch thực vật tiếp tục lấy mẫu phân tích các chỉ tiêu dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Doanh nghiệp xuất khẩu cũng chủ động lấy mẫu để kiểm nghiệm độc lập, làm đối chứng.

Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản cho biết, khi có trái cây mới nhập khẩu vào Nhật Bản thì doanh nghiệp, địa phương nơi sản xuất của Thái Lan, Trung Quốc đều phối hợp tổ chức các chiến dịch truyền thông rất lớn thông qua nhiều hình thức đa dạng như quảng bá ở các hội chợ, hội thảo xúc tiến thương mại, tặng miễn phí sản phẩm, mời người tiêu dùng thử trải nghiệm, thậm chí làm cả video, trailer quảng cáo phát trong các nhà hàng, siêu thị…

Do vậy, để tiếp tục gia tăng sản lượng xuất khẩu vải thiều cũng như trái cây của Việt Nam tại thị trường này, địa phương trồng vải, doanh nghiệp xuất khẩu nên trực tiếp triển khai mạnh hơn, quy mô lớn hơn tại các sự kiện tại Nhật Bản. Quan trọng hơn là tổ chức hoạt động quảng bá hằng năm để bền bỉ sự hiện diện của quả vải ở Nhật Bản chứ không chỉ làm 1 - 2 năm đầu tiên trái cây này xuất hiện trên thị trường.

Các doanh nghiệp xuất khẩu vải nên chú trọng đầu tư, đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, quảng báo giới thiệu thương hiệu, chất lượng sản phẩm, nông sản tại thị trường Nhật Bản. Bên cạnh đó, đối với loại trái cây như vải thiều có thời gian bảo quản ngắn, doanh nghiệp nên đầu tư vào công nghệ bảo quản sau thu hoạch, xây dựng các chuỗi cung ứng lạnh để giữ cho trái vải có chất lượng ổn định trong quá trình vận chuyển, phân phối.

Nhật Bản chính thức mở cửa cho phép nhập khẩu vải thiều từ thị trường Việt Nam kể từ ngày 15/12/2019. Trong các mùa vụ 2020, 2021 và 2022 vừa qua, vải thiều tươi Việt Nam đã thâm nhập vào thị trường Nhật Bản rất thành công với lượng nhập khẩu năm đầu tiên đạt khoảng 40 tấn và tăng cao trong các năm tiếp theo, đạt khoảng 300 - 400 tấn.

Hạnh Nguyên