Phát huy vai trò cộng đồng trong bảo vệ môi trường nông thôn

TMO - Trong những năm qua, huyện Yên Châu (tỉnh Sơn La) đã chú trọng lồng ghép các chương trình phát triển kinh tế – xã hội với công tác bảo vệ môi trường nông thôn. Đặc biệt, vai trò của cộng đồng dân cư ngày càng được phát huy thông qua các mô hình góp phần tạo dựng môi trường sống xanh – sạch – đẹp.

Đẩy mạnh bảo vệ môi trường đã trở thành một phong trào được người dân ở khắp các địa phương huyện Yên Châu tích cực hưởng ứng, góp phần tạo ra những giá trị tốt đẹp. Để bảo đảm tiêu chí nông thôn mới về môi trường, giao thông, từ đầu năm đến nay, các địa phương trong huyện tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân, doanh nghiệp, tổ chức khôi phục, và vệ sinh môi trường xung quanh.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền về ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt và bảo vệ môi trường nông thôn nhằm nâng cao nhận thức của người dân, góp phần làm thay đổi hành vi trong sinh hoạt, sử dụng nguồn nước, bảo vệ nguồn nước được đẩy mạnh. Từ đó người dân cùng tham gia bảo vệ công trình, môi trường sống khu dân cư.

Công tác truyền thông đạt hiệu quả sẽ góp phần giảm thiểu bệnh tật, ổn định và phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống và làm thay đổi bộ mặt dân cư nông thôn. Thực hiện tiêu chí môi trường trong chương trình xây dựng nông thôn mới, huyện Yên Châu đã tập trung tuyên truyền, triển khai nhiều mô hình, giải pháp bảo vệ môi trường.

Các mô hình góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân, làm cho cảnh quan nông thôn ngày càng khởi sắc. Hằng năm, huyện tổ chức nhiều hoạt động hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới, Tuần lễ nước sạch và vệ sinh môi trường... thu hút đông đảo người dân, doanh nghiệp tham gia, qua đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, từng bước thực hiện việc thu gom, xử lý chất thải, nước thải theo quy định;

Đồng thời nâng tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch đạt chuẩn quốc gia; đảm bảo các cơ sở sản xuất, kinh doanh đáp ứng yêu cầu về môi trường. Ngoài ra, huyện chỉ đạo các đoàn thể triển khai hiệu quả Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, tập trung bảo vệ môi trường.

Hội phụ nữ các cấp thực hiện mô hình “5 không, 3 sạch”, thu gom rác thải nhựa, xây dựng đường hoa; Huyện đoàn duy trì các chương trình “Thứ Bảy tình nguyện” và “Chủ nhật xanh”; Hội Nông dân phát động phong trào thu gom, phân loại rác để xử lý thành phân bón hữu cơ. Trước đây, tại xã Chiềng Khoi, phần lớn người dân đổ rác ra lề đường hoặc xả xuống suối, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước.

Người dân tham gia vệ sinh đường làng, thôn bản. (Ảnh: NC). 

Khắc phục tình trạng này, Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) xã đã vận động hội viên thực hiện phân loại, xử lý rác thải tại chỗ; đồng thời thực hiện thí điểm mô hình lò đốt rác thải sinh hoạt gia đình, cụm dân cư, giải quyết cơ bản vấn đề rác thải tồn đọng. Lãnh đạo Hội LHPN xã Chiềng Khoi, cho biết: Lò đốt rác được xây dựng theo khu tập trung dân cư dọc tuyến đường của bản, phát huy hiệu quả, tiện lợi, góp phần giảm ô nhiễm môi trường.

Đến nay, xã có hơn 60 lò đốt, mô hình đơn giản, dễ thực hiện, không chiếm diện tích và xử lý rác thải tại chỗ, giúp nâng cao ý thức phân loại rác. Đặc biệt, khí thải khi đốt không phát tán ra ngoài, được nhân dân ủng hộ. Còn tại xã Phiêng Khoài, nhiều năm trước, nhân dân phát triển chăn nuôi tự phát, không có quy hoạch, chưa quan tâm đến việc xử lý chất thải chăn nuôi, xả thẳng ra cống, rãnh thoát nước.

Thực hiện tiêu chí môi trường, xã tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc xả thải ra môi trường của các hộ chăn nuôi; tuyên truyền, vận động nhân dân xây dựng chuồng trại ra xa nhà; không thả rông gia súc; tự thu gom rác thải hằng ngày. Theo chia sẻ của hộ chăn nuôi trú tại bản Thanh Yên 1, xã Phiêng Khoài, gia đình nuôi 200 con lợn, khu chăn nuôi xây dựng cách xa khu dân cư, đảm bảo vệ sinh môi trường.

Chuồng trại luôn vệ sinh sạch sẽ, chất thải thu gom vào bể biogas làm chất đốt, nước thải qua bể xử lý vi sinh rồi dùng để tưới cây ăn quả. Nhờ vậy, vật nuôi khỏe mạnh, không mắc dịch bệnh, môi trường sống được bảo vệ. Cùng với đó, huyện Yên Châu đã hỗ trợ các xã, thị trấn xây dựng các bể chứa vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng. Tại các xã dọc quốc lộ 6, quốc lộ 6C, UBND huyện giao Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị ký hợp đồng với Công ty CP Môi trường và Dịch vụ đô thị Sơn La chi nhánh huyện Yên Châu thực hiện thu gom, vận chuyển rác thải từ các xã về bãi rác trung tâm để xử lý.

Đối với các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp khai thác khoáng sản, vật liệu xây dựng khi đăng ký hoạt động, phải thực hiện đầy đủ thủ tục về đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường. Ngành chức năng yêu cầu xây dựng hệ thống thu gom, xử lý chất thải đạt chuẩn và tiến hành thanh, kiểm tra hằng năm.

Nhờ đó, ý thức bảo vệ môi trường của người dân và các hộ sản xuất nâng cao rõ rệt. Toàn huyện chưa ghi nhận vụ ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, hơn 85% chất thải rắn khu vực nông thôn được thu gom, 98% dân số nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh, gần 70% hộ chăn nuôi có chuồng trại hợp vệ sinh và 75% hộ có nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, huyện Yên Châu ưu tiên quỹ đất, đầu tư xây dựng các công trình xử lý rác, nước thải, kiểm soát việc sử dụng hóa chất nông nghiệp.

Người dân đã có ý thức thu gom rác thải BVTV trên đồng ruộng. (Ảnh: PH). 

Đồng thời, đẩy mạnh thu gom, xử lý bao bì thuốc trừ sâu, phân bón, thức ăn chăn nuôi. Những nỗ lực này, giúp bảo vệ môi trường sống, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới của địa phương.

Đáng chú ý, gần đây Sơn La ban hành Kế hoạch số 89/KH-UBND ngày 7/4/2025 về truyền thông nâng cao nhận thức về công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn năm 2025. Mục đích nhằm tuyên truyền, phổ biến các quy định, chính sách về bảo vệ môi trường theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành.

Tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn và vận động việc hạn chế sử dụng bao bì nhựa khó phân hủy sinh học và sản phẩm nhựa sử dụng một lần; kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong công tác bảo vệ môi trường cho cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Nâng cao nhận thức, trách nhiệm và ý thức chấp hành pháp Luật Bảo vệ môi trường của các cơ quan, tổ chức chính trị - xã hội, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân; tạo sự đồng thuận trong xã hội về thực thi Luật Bảo vệ môi trường và các quy định chi tiết thi hành, góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh.

Trong đó chú trọng tuyên truyền hưởng ứng ngày Môi trường thế giới (ngày 5/6) theo chủ đề của Bộ Nông nghiệp và Môi trường năm 2025. Tổ chức các hoạt động hưởng ứng Chiến dịch làm cho Thế giới sạch hơn năm 2025. Tuyên truyền, tập huấn, phổ biến các quy định, chính sách của Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản quy định chi tiết thi hành.

Giao Sở Nông nghiệp và Môi trường: Chủ trì, phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo, Hội LHPN, UBND cấp huyện, UBND cấp xã, Báo Nông nghiệp và Môi trường, cơ quan thông tấn báo chí khác trên địa bàn tỉnh và các tổ chức, cá nhân có liên quan tổ chức thực hiện…/.

Hà Thương