Nhiều bất cập trong chuyển đổi cây trồng trên đất lúa

TMO – Các địa phương cần lồng ghép Chương trình, Đề án, học hỏi kinh nghiệm để thực hiện các mô hình chuyển đổi cây trồng trên đất lúa nhằm tăng hiệu quả và thích ứng với biến đổi khí hậu, đặc biệt ở vùng Nam Bộ.

Theo Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), diện tích chuyển đổi cây trồng trên đất lúa vụ Đông Xuân 2021 - 2022 các tỉnh Nam bộ ước đạt 21.544 ha. Trong đó, vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) ước đạt 20.427 ha; vùng Đông Nam bộ ước đạt 1.117 ha. Trong số diện tích chuyển đổi, việc chuyển đổi sang trồng cây hằng năm đạt 15.584 ha (ĐBSCL 15.496 ha; Đông Nam bộ 88 ha); cây ăn quả đạt 4.846 ha (ĐBSCL 3.927 ha; Đông Nam bộ 919 ha) và kết hợp nuôi trồng thủy sản tại Đồng Nai (110 ha).

Theo đó, cây trồng chuyển đổi chủ yếu là cây ngắn ngày gồm: bắp, đậu phộng, khoai, rau đậu các loại... và cây ăn quả (cam, bưởi, xoài, thanh long, mít…). Một số diện tích chuyển đổi sang cây ăn quả như cam, bưởi, quýt, nhãn, xoài, thanh long, sầu riêng… đang có xu hướng tăng mạnh do hiệu quả kinh tế cao.

(Ảnh minh họa)

Tuy nhiên, hiện nay việc chuyển đổi cây trồng trên đất lúa vẫn còn tồn tại một số bất cập. Cụ thể, việc chuyển đổi sang trồng cây ăn quả còn chưa theo kế hoạch và định hướng của địa phương, còn mang tính tự phát, phổ biến là hình thức thuê đất của nông dân trồng lúa để trồng cây cam sành, khai thác nhanh và ngắn hạn gây bất ổn trong tiêu thụ.

Đối với kỹ thuật canh tác, một số diện tích nông dân trồng với nguồn giống có chất lượng cây chưa đạt yêu cầu; chưa thực hiện đúng kỹ thuật canh tác, khai thác cây ăn quả, thiếu kiến thức và phương tiện, trang thiết bị dẫn đến chất lượng không cao, chưa đồng bộ về vệ sinh an toàn thực phẩm. Điều này có thể thấy qua việc trồng mật độ quá dày, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật quá liều lượng, nồng độ để phòng trừ dịch hại…

Cơ sở hạ tầng chủ yếu phục vụ cho sản xuất lúa nên việc chuyển đổi sang cây ăn quả chưa đáp ứng yêu cầu, hiệu quả thấp. Trong khi đó, việc chuyển đổi cây trồng từ đất lúa sang trồng cây ăn quả đòi hỏi phải có vốn đầu tư lớn. Các địa phương cũng chưa hoàn thiện kế hoạch chuyển đổi gắn với thời vụ, vùng chuyển đổi, cây trồng, khoa học kỹ thuật, tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

Nhằm chuyển đổi cây trồng trên đất lúa vùng Nam bộ hiệu quả, Cục Trồng trọt đề nghị các địa phương cần tăng cường tuyên truyền, vận động và phổ biến rộng rãi về mục đích, ý nghĩa, hiệu quả của việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả sang cây trồng khác để thích ứng với tình hình biến đổi khí hậu hiện nay. Trong chuyển đổi, cần lựa chọn giống có năng suất và chất lượng cao, phù hợp với điều kiện của từng tiểu vùng sinh thái, giống có khả năng chống chịu được sâu bệnh tốt. Cần tổ chức tập huấn, hướng dẫn quy trình kỹ thuật từng loại cây trồng chuyển đổi cho các hộ dân ứng dụng nhằm tăng hiệu quả sản xuất. Lồng ghép các chương trình, dự án để thực hiện các mô hình trình diễn hiệu quả nhằm giúp các hộ dân học hỏi áp dụng.

Khánh Linh