[Photo Story] Hà Nội: Xe cà tàng (cũ nát) nguy cơ gây mất an toàn giao thông, gia tăng ô nhiễm

Tuyến đường Đê La Thành (quận Đống Đa) là khu vực buôn bán đồ gỗ, sắt thép, vật liệu xây dựng nên được "đội quân" chở hàng thuê với phương tiện là những chiếc xe cà tàng xếp dọc tuyến đường chỉ chờ có người gọi chở là sẵn sàng lên đường. Những chiếc xe cà tàng được gia cố thêm các thùng nhỏ, giá nhỏ được móc dây xích, buộc phía sau yên nhằm chở thêm nhiều hàng. Việc xe ra vào chở hàng cồng kềnh là một trong những nguyên nhân gây ách tắc tuyến đường Đê La Thành vào giờ cao điểm, nguy hiểm cho người đi đường và chính bản thân người điều khiển xe máy cà tàng.  

Quy định kích thước xe gắn máy khi chở hàng hóa hay đồ đạc trên xe được xem là cồng kềnh khi vượt mức quy định tại khoản 4 Điều 19, Thông tư 46/2015/TT-BGTVT như sau: Chiều rộng không vượt quá bề rộng giá đèo hàng theo thiết kế của nhà sản xuất về mỗi bên 0,3 mét (30 cm). Chiều dài phía sau, không vượt quá 0,5 mét (50 cm). Chiều cao, tính từ mặt đường xe chạy không vượt quá 1,5 mét (150 cm).  

Nhiều chiếc xe không đảm bảo an toàn kỹ thuật như: mất đèn sau, thiếu xi nhan, phanh...vẫn ngang nhiên lưu thông trên đường bất chấp nguy hiểm. 

Việc chở hàng hoá cồng kềnh trên chiếc "xe cà tàng" không đủ an toàn khiến nhiều người đi đường phải né tránh vì lo sợ va chạm dẫn đến tai nạn. 

Hầu hết các loại phương tiện này đã được người sử dụng thay đổi nhiều chi tiết của nhà sản xuất, không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật. Nhiều xe không còi, không đèn; có cả xe không có biển số… Nhiều xe chỉ có vỏn vẹn phần khung, sườn dính vào phần động cơ. Đa phần người điều khiển phương tiện loại này thường xuyên chở cồng kềnh, quá khổ. Họ thường xuyên phóng nhanh, vượt ẩu, gây bức xúc cho người đi đường.

Anh Nguyễn Huy Hoàng (huyện Thường Tín, Hà Nội) cho biết đã chạy "xe cà tàng" được gần chục năm. Nhiều người chủ kêu chở thì anh chở, chủ nói nếu có bị lực lượng chức năng yêu cầu dừng xe để kiểm tra thì xin để được bỏ qua. Nếu không xin được thì chủ sẵn sàng hỗ trợ chi phí để nộp phạt. Vì cuộc sống mưu sinh nên bắt buộc phải làm.

Bên cạnh một bộ phận người dân có mức thu nhập thấp, không thể chuyển đổi xe mưu sinh thì có không ít chủ các xe dạng này là các chủ cửa hàng kinh doanh. Họ dùng xe cũ nát vì nó mang đến cho họ "hiệu quả" hơn, tiết kiệm được một khoản tiền lớn trong việc mua ba gác mới hoặc xe tải, lỡ có khi bị phạt nặng quá thì... bỏ luôn xe.  

Ngoài tiềm ẩn nguy cơ tai nạn, các loại xe cà tàng cũng làm gia tăng ô nhiễm không khí từ khí thải.

Ông Nguyễn Ngọc Thanh (Hà Nội) chia sẻ, để vận chuyển hầu hết các loại hàng hóa mà xe máy không thể đảm đương nổi thì nhiều người chọn phương tiện xe ba gác. Đơn giản vì ba gác có mặt mọi lúc, mọi nơi, cước phí rẻ và có thể lưu thông đến tận hang cùng ngõ hẻm. Ngoài ra, nhiều người chạy xe ba gác là những người lính sau thời bình nhưng vì mưu sinh nên phải gắn bó và bất chấp nguy hiểm. 

Nhiều chiếc xe ba gác được cuốn băng dính, dây cao su quanh các đầu dây điện đấu nối chắp vá. Lý giải cho việc tại sao nhiều xe ba gác vẫn ngang nhiên chạy dù có lệnh cấm và có chế tài xử phạt (chở hàng hóa cồng kềnh, quá khổ quá tải). Ông Đặng Tiến Thành (người lái xe ba gác) chia sẻ: Cuộc sống gia đình còn nhiều khó khăn, không có nghề nghiệp ổn định, thu nhập bấp bênh nên phải chấp nhận. 

Theo khoản 3 Điều 17 Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định, phạt tiền từ 800.000 - 1.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm điều khiển loại xe sản xuất, lắp ráp trái quy định tham gia giao thông. Ngoài ra, người điều khiển xe tự chế tham gia giao thông vi phạm còn bị tịch thu phương tiện và tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 - 3 tháng. 

Khi bị Cảnh sát giao thông xử lý, những trường hợp này đưa ra nhiều lý do biện minh cho vi phạm của mình để xin tổ công tác bỏ qua như "mong linh động vì có công lao trong kháng chiến" tuy nhiên các cán bộ làm nhiệm vụ đã giải thích đầy đủ, trong đó tất cả mọi người dân khi tham gia giao thông đều phải tuân thủ luật An toàn giao thông đường bộ. Có nhiều trường hợp không phải diện chính sách đều bị xử lý nghiêm theo quy định hiện hành.

Đại uý Trần Đoàn, Đội CSGT số 6 (Công an Hà Nội) cho biết, theo khoản 3 Điều 17 Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định, phạt tiền từ 800.000 - 1.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm điều khiển loại xe sản xuất, lắp ráp trái quy định tham gia giao thông. Ngoài ra, người điều khiển xe tự chế tham gia giao thông vi phạm còn bị tịch thu phương tiện và tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 - 3 tháng. Trường hợp người điều khiển xe tự chế gây thiệt hại về tính mạng hoặc sức khỏe, tài sản của người khác có thể bị xử lý hình sự về Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ theo Điều 202 Bộ luật Hình sự 2015... Phòng Cánh sát giao thông Hà Nội sẽ tăng cường lực lượng tuần tra kiểm soát chặt các tuyến đường. Để xe tự chế xe ba gác không còn là nỗi ám ảnh của người tham gia giao thông. Gặp những trường hợp chống đối, không đúng đối tượng điều khiển đơn vị đề xuất có sự phối hợp cùng của ngành lao động, thương binh xã hội, Hội Cựu chiến binh cùng vào cuộc.

Trước đó, tháng 5/2022, UBND TP. Hà Nội đã có Văn bản 1370/UBND-TH gửi Công an thành phố; Sở Giao thông Vận tải; UBND các quận, huyện, thị xã yêu cầu tăng cường công tác kiểm tra, xử lý xe thô sơ, xe cơ giới 3 bánh, xe tự chế, các phương tiện giao thông chở hàng hóa cồng kềnh gây mất trật tự, an toàn giao thông. Chủ tịch UBND TP. Hà Nội giao Công an thành phố chỉ đạo các đơn vị trực thuộc, Công an các quận, huyện, thị xã tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân sử dụng phương tiện chở hàng cồng kềnh, quá khổ, quá tải vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông; xử lý nghiêm các trường hợp xe tự chế, xe giả danh thương binh, xe đứng tên thương binh nhưng cho thuê, mượn để vận tải hàng hóa tuy nhiên đến nay tình trạng xe cà tàng, xe ba gác không đủ điều kiện vẫn ngang nhiên chạy trên đường.

Bài và ảnh: Dương Phúc