[Photo Story] Giải pháp nào để chấm dứt tình trạng lấn chiếm vỉa hè (?)

Ghi nhận của PV vào chiều ngày 7/3. Vật liệu xây dựng để ngổn ngang, trên vỉa hè (phố Khâm Thiên, Đống Đa).

Với nhiều người bán hàng rong, vỉa hè là “sạp bán hàng di động”, đôi quang gánh trên vai, những món đồ ăn vặt, vài chiếc ghế nhựa... họ đã gánh trên vai nỗi lo mưu sinh cho gia đình, dẫu biết rằng việc bày bán trên vỉa hè là sai, nhưng không còn cách nào khác (?)

Dù đã có biển cấm, nhưng vì bao nhiêu năm các hộ kinh doanh tại Phố Huế (quận Hai Bà Trưng) đã gắn liền với nghề ép biển, bán phụ tùng xe máy, nên khi chính quyền ra quân lấy lại vỉa hè cho người đi bộ, nhiều hộ đã đối phó bằng cách tạm thời để gọn hàng lại, chờ lực lượng chức năng đi khỏi là lại bày ra. 

Vỉa hè nhiều tuyến phố của quận Hoàn Kiếm được các trường sử dụng làm điểm đón trả học sinh. Nếu vỉa hè bị chiếm dụng làm quán ăn, bày bán hàng hóa sẽ khiến cho học sinh không còn lối đi.

Dọc tuyến phố Đặng Văn Ngữ (quận Đống Đa) tập trung nhiều quán ăn vặt, những quán bia nhậu.... Vì thế, lượng xe dừng đỗ trên vỉa hè vào khung giờ tối thường rất đông. Mặc dù địa phương thường xuyên kiểm tra, xử phạt, nhưng theo ghi nhận của phóng viên thì lượng xe lấn chiếm vỉa hè chỉ giảm đi không đáng kể và người bán hàng luôn trong tình trạng đối phó lực lượng chức năng. 

Những người kinh doanh, buôn bán hoa trên phố Tây Sơn (quận Đống Đa) bày bán chiếm hết vỉa hè. Dọc tuyến phố có nhiều hàng ăn và hàng hoa đan xen khiến người đi bộ rất vất vả để tìm lối đi an toàn.  

Đại úy Nguyễn Khánh Linh, Công an phường Trung Liệt (quận Đống Đa) cho biết, những ngày qua Công an phường thường xuyên ra quân, nhắc nhở và xử lý nghiêm những hộ cố tình lấn chiếm hè đường để bán hàng. Do kiểm tra liên tục, nên vi phạm giảm rõ rệt, nhất là trên tuyến phố Chùa Bộc. Tuy nhiên, vẫn còn một số hộ khi vắng bóng lực lượng chức năng lại tràn ra lấn chiếm hè đường để bán hàng. Thời gian tới, Công an phường sẽ tiếp tục kiểm tra, xử lý nghiêm, thường xuyên hơn.

Quán cà phê tại ngã tư Trần Bình Trọng - Trần Quốc Toản (quận Hoàn Kiếm) xe xếp dài thành từng hàng chắn hết lối đi. 

Chợ tạm tại Dốc Tam Đa (quận Tây Hồ) người dân bày bán tràn lan đủ mọi mặt hàng chiếm dụng hết diện tích vỉa hè, "họ đã quen với việc này và cảm thấy tiện lợi". Tuy nhiên, đối với người đi bộ chỉ còn cách duy nhất là đi dưới lòng đường.

Lực lượng chức năng yêu cầu cửa hàng tháo dỡ những vật dụng cản trở, lấn chiếm vỉa hè. Mặc dù lực lượng chức năng luôn kiểm tra đột xuất, nhưng nhiều chủ hàng quán chỉ chấp hành mang tính chất đối phó. 

Chị Giáp Bích Ngọc – chủ quán chè trên đường Nguyễn Chí Thanh (quận Đống Đa) chia sẻ: “Tôi biết là vi phạm nhưng cuộc sống cả gia đình tôi nhiều năm nay trông vào quán chè này. Nếu nghỉ thì cả gia đình không biết sống thế nào. Tôi mong muốn cơ quan chức năng có những giải pháp giúp đỡ chúng tôi vừa có thể kinh doanh, vừa không lấn chiếm vỉa hè”.

Dọc đường Nguyễn Trãi (quận Thanh Xuân) tập trung nhiều cửa hàng bán quần áo, thời gian buổi tối mọi người thường xuyên tập trung mua sắm tại đây. Vì vậy lượng xe lớn, xếp tràn cả ra vỉa hè.

Càng về tối, khi vắng bóng lực lượng chức năng, vỉa hè lại càng bị lấn chiếm nhiều hơn. Nút giao giữa phố Trần Phú với phố Thanh Bảo (quận Ba Đình) bị quán ăn kê chật kín, xe xếp chắn ngang lối đi dành cho người đi bộ. 

Nhiều đoạn vỉa hè bị chiếm dụng làm nơi buôn bán.

Một quán bia trên đường Hoàng Hoa Thám (Ba Đình) bầy bàn ghế kín vỉa hè.

Kế hoạch số 01/KH-BCĐ197 tổng kiểm tra, xử lý, giải quyết vi phạm về trật tự an toàn giao thông, trật tự đô thị, trật tự công cộng trên địa bàn TP Hà Nội năm 2023 được chia thành 3 giai đoạn. Giai đoạn 1 sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân, tổ chức chấp hành các quy định, đảm bảo trật tự, an toàn giao thông, trật tự đô thị, trật tự công cộng trên địa bàn, bắt đầu từ khi triển khai Kế hoạch đến hết ngày 28/2/2023.

Giai đoạn 2: Tổ chức ra quân tổng kiểm tra, xử lý vi phạm, từ 1/3/2023 - 31/3/2023; mục tiêu kiểm tra quyết liệt, đồng bộ, toàn diện trên toàn địa bàn Thành phố; phát hiện, xử lý 100% các hành vi vi phạm trên lĩnh vực trật tự, an toàn giao thông, trật tự đô thị, trật tự công cộng, kiên quyết xóa bỏ các điểm hè phố, lòng đường bị chiếm dụng trái phép để làm nơi kinh doanh buôn bán, trông giữ phương tiện, trả lại nguyên trạng hè phố với phương châm “Giành lại vỉa hè phong quang, sạch đẹp cho người đi bộ”.

Giai đoạn 3: Sau giai đoạn tổng kiểm tra xử lý, các đơn vị tiếp tục duy trì hiệu quả công tác tuyên truyền, kiểm tra xử lý đảm bảo trật tự, an toàn giao thông, trật tự đô thị, trật tự công cộng trên địa bàn, kiên quyết không để vi phạm tái diễn, từng bước đưa việc chấp hành trật tự an toàn giao thông, trật tự văn minh đô thị của cán bộ, công nhân viên và nhân dân đi vào nề nếp...  

Nhìn nhận từ thực tế rất nhiều tuyến phố cứ vắng bóng lực lượng chức năng, chủ các hàng quán lại bày la liệt bàn, ghế trên vỉa hè trở thành "lãnh địa" riêng để buôn bán, nhiều chuyên gia cho rằng, giải pháp ra quân, xử lý chỉ là "cắt ngọn". Với tình trạng vỉa hè thành nơi mưu sinh của rất nhiều người dân đô thị hiện nay, cần tính đến bài toán kinh tế vỉa hè để vừa tạo được nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, hạn chế tiêu cực mà còn giúp vỉa hè ngăn nắp hơn.

Đặc thù của Việt Nam từ trước đến nay, vỉa hè là nơi kinh doanh, kiếm tiền mưu sinh của nhiều người dân. Trên thế giới, nhà của dân sống theo cụm còn việc kinh doanh buôn bán thì ở nơi khác. Đơn cử như tại Pháp, các quán cà phê và nhà hàng sử dụng vỉa hè để kinh doanh đều phải xin phép và phải trả phí, tùy theo khu vực và địa hình. Càng vị trí trung tâm, thì mức phí càng cao. Nguồn thu từ các loại phí này đã góp phần vào việc chỉnh trang, duy trì hạ tầng và dịch vụ công ích.

Các thành phố lớn như: Bangkok, Kuala Lumpur, Singapore và nhiều thành phố khác ở Trung Quốc đã thu phí sử dụng vỉa hè cách nay hơn 20 năm, và đã trở thành chuyện bình thường, không còn bàn cãi nữa. Còn tại Việt Nam, nhà ở của người dân ít theo cụm mà ở theo tuyến đường giao thông, chính vì thế vỉa hè mới được tận dụng để làm nơi kinh doanh, buôn bán. Tuy nhiên, luật pháp hiện không cho phép sử dụng vỉa hè làm nơi buôn bán kinh doanh, do đó, phương án cho phép "sử dụng vỉa hè để kinh doanh theo hình thức thu phí" cần được nghiên cứu.

Bài và ảnh: Dương Phúc