[Photo Story] Mùa lá dong

Cứ mỗi dịp cận Tết, những gánh hàng bán đầy ắp lá dong lại xuất hiện trên những nẻo đường, con phố. Từng gánh hàng rong gắn liền với hình ảnh Tết cổ truyền.

Lá dong thường được sử dụng để gói bánh chưng và bánh tét trong dịp Tết nguyên đán. Theo kinh nghiệm dân gian từ lâu đời, gói bánh chưng với lá dong, khi luộc bánh sẽ có mùi thơm đặc trưng, vô cùng dễ chịu và cũng rất đặc biệt, gợi đến một cái Tết an yên, đoàn viên.

Chính vì đây là thứ rất quan trọng, nên phải chuẩn bị kỹ từ khâu chọn nguyên liệu gói bánh chưng sao cho ngon nhất, đầy đủ nhất. Chọn được nguyên liệu gói bánh kỹ càng sẽ giúp bạn có những chiếc bánh đẹp mắt để bày ban thờ cúng gia tiên.

Lá dong là thực vật thân cỏ có chiều cao khoảng 1m. Lá có hình elip thuôn dài, kích thước to, rộng khoảng 12cm, dài khoảng 35cm và có 2 mặt nhẵn. Cuống lá dài 22cm, tròn và cứng. Theo kinh nghiệm của những người lớn tuổi, để chọn được lá dong tươi, cần quan sát kĩ phần bên ngoài của lá. Lá phải tươi, có độ dai tốt, không bị giòn.

Chọn lá có màu sắc xanh đậm, phiến lá to vừa phải để có thể gói trọn được phần nhân bên trong. Nên chọn loại lá bánh tẻ là lá không quá già cũng không quá non, như vậy bánh mới có được màu xanh đẹp. Không nên chọn những lá héo, sờ vào có cảm giác khô cứng, không mềm dai như lá tươi.

Chọn những lá còn nguyên vẹn, không bị rách ở bất kì phần nào. Một chiếc bánh chưng cần khoảng 4 lá dong. Do đó, nên chọn những lá làm sao cho phù hợp nhất. Cây lá dong cũng có hoa và quả, hoa màu đỏ hoặc vàng nhạt, mọc thành cụm với mỗi cum khoảng 4-5 hoa, hoa nằm trong bẹ lá và thường không có cuống.

Quả có hình trứng, dài khoảng 11 mm, bên trong chứa hạt thuôn dài. Áo hạt có màu đỏ, hình elip và dài khoảng 1 cm. Cây lá dong ra hoa vào tháng 5 – 8 và kết quả từ tháng 8 – 11 hằng năm. Lá dong là loại cây dễ trồng và dễ chăm sóc. Cây trồng một lần và cho thu hoạch trong nhiều năm.

Cây ưa bóng mát nên người dân tận dụng trồng xen với chuối, nhãn, táo… Ngày thường, lá dong là nguyên liệu để gói bánh răng bừa, giò, bánh nếp… Ngày tết nó là nguyên liệu không thể thiếu để gói bánh chưng. Tại khu vực đồng bằng sông Hồng, bãi Quảng Châu, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên và xã Kim Anh (Thanh Oai, Hà Nội) là những vựa dong lớn với diện tích khoảng trên 50 ha, cung cấp cho thị trường Hà Nội và vùng lân cận.

Thông thường trong vụ Tết, mỗi hộ trồng cây lá dong cho thu nhập trung bình khoảng 20 – 30 triệu đồng, có những hộ trồng nhiều thu lãi tới hơn 50 triệu đồng. Vụ chính, lá dong chỉ tập trung thu hoạch trong vòng nửa tháng đến 1 tháng. Lá dong tuy không phải là sản phẩm nông nghiệp chủ lực, nhưng là cây trồng mang lại thu nhập khá cho người dân.

Lý Lan (Ảnh: Nguyễn Hà)